De Oostendenaar Frank Monstrey investeert samen met zijn echtgenote Petra Noé 125 miljoen euro in de uitbouw van een exclusief golf- en woongebied in Sterrebeek. Naast de golf met 18 holes komen er 127 appartementen, een hotel met 120 kamers en nog eens 7 luxevilla’s. Monstrey kocht de vroegere renbaan van Sterrebeek al in 2004 maar stelde zijn project pas echt voor in juni vorig jaar. Enkele maanden daarvoor gebeurde er echter iets vreemds in Londen. Een rechtbank legde er beslag op de aandelen die Monstrey aanhield in de Kazachse olieraffinaderij Nostrum Oil, het bedrijf waar Monstrey fortuin mee maakte. Vreemd genoeg sprak die rechtbank zich uit in een zaak tegen Mukhtar Ablyazov, de Kazachse bankier die verantwoordelijk wordt gesteld voor het verdwijnen van minstens 5 miljard dollar uit de Kazachse BTA Bank. Korte tijd later legt Monstrey zijn mandaat van uitvoerend voorzitter bij Nostrum neer en is hij zijn aandelen kwijt. Is Monstrey een stroman van Ablyazov? We legden hem de vraag voor maar kregen geen antwoord.
Een dossier in vier delen. Vandaag deel één: hoe Frank Monstrey een olieraffinaderij opbouwde en verloor.
Frank Monstrey startte zijn carrière als bankier bij de Generale Bank eind jaren ’80 van de vorige eeuw. Voor de bank trok hij naar Turkije waar hij onder meer de Euraziatische markt prospecteerde. In 2004 koopt hij, naar eigen zeggen in een bui van blinde opwelling, de relatief kleine Kazachse olieraffinaderij Zhaikmunai over. In geen tijd wordt hij een heuse olietycoon. Hij vormt Zhaikmunai om tot Nostrum Oil & Gas. Tussen 2004 en 2011 zet Monstrey een ambitieus investeringsplan op. Via kapitaalverhogingen en obligaties haalde hij 1,2 miljard dollar op. Nostrum kreeg een beursnotering op de London Stock Exchange. Via twee holdings luisterend naar de naam Claremont controleert Monstrey om en bij een kwart van het bedrijf dat elk jaar opnieuw sterke winstcijfers kan voorleggen. Nostrum is een ware cash cow. Zelfs in een relatief zwak jaar zoals 2014, met een lage olieprijs, haalt het bedrijf een netto winst van 146 miljoen dollar tegenover 213 miljoen in 2013. Nostrum voert een sterk dividendbeleid waarbij minsten 20 % van de winst wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders.
In maart 2017 komt er echter een opmerkelijk kink in de kabel. De ‘High Court’ in Londen spreekt zich uit in een aanklacht geformuleerd door de Kazachse BTA Bank tegen “Mukhtar Ablyazov en anderen”. Daarop publiceert Claremont een persbericht waarin wordt gesteld dat het als gevolg van de uitspraak zijn stemrechten en dus zijn controle over Nostrum geblokkeerd ziet worden. Een maand later treedt Monstrey terug als voorzitter van Nostrum. In juni 2017 maakt BTA Bank bekend at het alle Nostrum-aandelen van Claremont heeft overgenomen en dat daarmee het conflict van de baan is. Frank Monstrey is op dat moment zijn vastgoedplannen aan het toelichten in Sterrebeek. (Lees verder onder de foto)
Wie is die Mukhtar Ablyazov? De Kazachse oligarch was van 2005 tot 2009 voorzitter van de BTA Bank. Hij zal die bank vakkundig leegroven, althans wanneer we de regering van Kazachstan en hun president Nursultan Nazarbayev mogen geloven. Wanneer de bank in 2009 wordt genationaliseerd om van de ondergang te worden gered, vlucht Ablyazov naar Londen. Daar worden in totaal voor 10 miljard dollar klachten tegen de man geformuleerd. De Britse rechtbank kent voor in totaal 5 miljard dollar claims toe. Daarmee is de roof op BTA Bank meteen de grootste bankfraude uit de geschiedenis. Wanneer een Britse rechtbank Ablyazov veroordeelt wegens meineed en Interpol een internationaal aanhoudingsbevel tegen de man lanceert, vlucht hij opnieuw, nu naar Zuid-Frankrijk, een land dat in principe niet uitlevert aan Kazachstan. Hij wordt er in eerste instantie wel opgepakt, verblijft drie jaar in een Franse cel maar wordt daarna op bevel van de hoogste Franse rechtbank terug op vrije voeten gesteld.
De jaarverslagen van Nostrum Oil stipuleren duidelijk dat de twee Claremont holdings volledig eigendom zijn van Monstrey. Wanneer we op zoek gaan naar de wortels van Claremont komen we via een kantoor aan de Amsterdamse Herengracht op het eiland Man terecht. Van de drie Britse kanaaleilanden Jersey, Guernsey en Man, alle drie gekende offshore paradijzen, geniet Man de reputatie het minst toegankelijk te zijn. Daar stopt het verhaal dus.
Waarom staat Monstrey zijn aandelen in Nostrum af wanneer de BTA Bank zich keert tegen Ablyazov? Het zakenimperium van Monstrey, ook zijn investeringen in Sterrebeek, zitten verankerd in een systeem dat via Amsterdam eindigt op het eiland Man.
Morgen in deel 2: Mukhtar Ablyazov, welkom in de avontuurlijke wereld van oligarchen, spionnen en NGO’s
UPDATE: Frank Monstrey liet ondertussen een reactie geworden aan onze redactie.
