De tapijtenproducent Balta werd in 1964 opgericht door de vader van Filiep Balcaen. Balta is een samentrekking van Balcaen en tapijt. Het bedrijf groeide in korte tijd uit tot een
internationale groep van wereldformaat, actief in vloer- en muurbekleding. In 2004 verkoopt de zoon Filiep Balcaen de hele groep Balta aan een Brits investeringsfonds.
Filiep Balcaen, na een fout bij de geboorteaangifte Filip genoemd, behield wel een minderheidsparticipatie van 20 procent. Onmiddellijk na de verkoop richtte hij IVC op, een producent van vinyltegels. Met IVC investeerde Balcaen onder meer in een nieuwe fabriek in Avelgem. Begin 2015 werd zijn vinylbedrijf IVC voor 1 miljard euro aan het Amerikaans beursgenoteerd Mohawk verkocht. Mohawk is de eigenaar van Unilin, de producent van Quickstep vloerbedekking. ‘De industrie heeft alleen nog toekomst als ze China proof is’, zo zegt Balcaen. ‘China proof ’ wil zeggen dat er een toekomst is voor industriële activiteiten die niet arbeidsintensief zijn. Liefst moet het ook om activiteiten gaan waarvoor de transportkosten zeer hoog zijn. ‘Zodra men goedkoper kan produceren in China, India of Brazilië, en transportkosten geen belangrijke factor zijn, kan je hier niet standhouden, maar zal men de producten van ginder naar hier op de markt brengen.’ Volgens Balcaen is de textielsector onvoldoende China proof. Vandaar dat hij zijn investeringen nu onder meer richt naar vastgoed. Zo wordt in de lente van 2019 bekend dat Balcaen de nieuwe eigenaar is van de vroegere IBM Toren, gelegen aan de Brusselse Kruidtuinlaan. De toren, die werd herdoopt in Victoria Regina Tower, telt 22 bouwlagen en biedt 25.000 m2 kantooroppervlakte. Een ondergrondse parking is goed voor 279 wagens. Bovenop het gebouw komt er een restaurant. De toren is momenteel bijna volledig gerenoveerd.
Balcaen investeert verder ook in industriële bedrijven. Zo werd begin 2021 bekend dat hij samen met Paul Thiers de meerderheid in zonnepanelenspecialist Origis Energy verkocht aan de Amerikaanse financiële groep Global Atlantic. In een dubbele beweging incasseren beide investeerders daarbij elk 50 miljoen euro. Een jaar later werd hij de grootste aandeelhouder van de beursgenoteerde Wetterse hardschuimproducent Recticel. Balcaen kocht een belang van 22 % in Recticel over van de Oostenrijkse groep Greiner. Hij betaalde daarvoor om en bij 200 miljoen euro.
De zeer discrete Balcaen heeft zelden interviews. Zo woont hij wat verborgen met zijn echtgenote en hun drie kinderen wat verborgen in een 18de eeuws kasteel in het West-Vlaamse Spiere-Helkijn. Hij investeerde vier jaar lang in de renovatie van het kasteel. De koetshuizen bieden nu onderdak aan de collectie oldtimers die Balcaen in de loop der jaren heeft opgebouwd. Het kasteel zelf werd ingericht door de antiquair en designer Axel Vervoordt.
Louis, de oudste zoon van Balcaen, kreeg op zijn zestiende lymfklierkanker. Na een medische strijd overwon hij de ziekte. Louis Balcaen en zijn jongere broer Simon zijn net als hun vader fervent zeilers. In 2011 bestelde hij bij een Finse scheepswerf de Nilaya, een zeiljacht van 34 meter dat snelheid combineert met luxe. De Nilaya zou om en bij 10 miljoen euro hebben gekost.
