Balta werd in 1964 opgericht en groeide onder impuls van de familie Balcaen in korte tijd uit tot een internationale groep van wereldformaat, actief in kwalitatief hoogstaande vloer- en muurbekleding. De groep is volledig verticaal geïntegreerd, dat wil zeggen dat ze alle stappen van het productieproces van vast tapijt in eigen handen hebben, van chemische korrels tot geweven draad tot afwerking en verkoop.
In 1997 verkocht de familie Balcaen haar Amerikaanse filiaal Princeton Inc. aan Beaulieu of America. Zeven jaar later werd de hele groep Balta verkocht aan een Brits investeringsfonds. Filiep Balcaen behield wel een minderheidsparticipatie van 20 procent. Onmiddellijk na de verkoop richtte hij IVC op, een producent van vinyltegels. Met IVC investeerde Balcaen in twee nieuwe fabrieken: een in het West-Vlaamse Avelgem, goed voor 40 miljoen euro, en een in Dalton, Georgia (VS). Eerder al nam hij de vinylafdeling over van Domo (Jan De Clerck). Samen met Marc Saverys (CMB) en Philippe Vlerick (KBC, UCO) richtte hij ook het investeringsfonds Pentahold op.
‘De industrie heeft nog toekomst als ze China proof is’, zo zegt Balcaen. De kwalificatie ‘China proof ’ houdt volgens Balcaen in dat er een toekomst is voor industriële activiteiten die niet arbeidsintensief zijn. Liefst moet het ook om activiteiten gaan waarvoor de transportkosten zeer hoog zijn. ‘Zodra men goedkoper kan produceren in China, India of Brazilië, en transportkosten geen belangrijke factor zijn, kan je hier niet standhouden, maar zal men de producten van ginder naar hier op de markt brengen.’ Volgens Balcaen is de textielsector bijvoorbeeld onvoldoende China proof.
Begin 2015 werd zijn vinylbedrijf IVC voor 1 miljard euro aan het Amerikaans beursgenoteerd Mohawk verkocht. Dat is de eigenaar van Unilin, producent van Quickstep. Balcaen krijgt hierbij 10 procent van het overnamebedrag in Mohawk-aandelen uitbetaald, goed voor 100 miljoen euro. De West-Vlaming zou bestuurder worden bij Mohawk. Zijn opbrengsten wil hij herinvesteren, maar in welke bedrijven is nog niet duidelijk.
Meteen stak Filip Balcaen daarmee Marc Coucke naar de kroon als nieuwe euromiljardair. Maar in tegenstelling tot de extraverte Coucke is Balcaen een ondernemer die de spots van de media probeert te ontlopen. Hij investeert wel sterk in diversificatie. Vastgoed is daarbij een geliefd doelwit. Zo wordt in de lente van 2019 bekend dat Balcaen de nieuwe eigenaar is van de vroegere IBM Toren, gelegen aan de Brusselse Kruidtuinlaan. De toren, die werd herdoopt in Victoria Regina Tower, telt 22 bouwlagen en biedt 25.000 m² kantooroppervlakte. Een ondergrondse parking is goed voor 279 wagens. De toren wordt momenteel nog volledig gerenoveerd.
