Portret Gerard Cok: de rumoerige start in Sluis (1)

Gerard CokDe naam van Gerard Cok viel vandaag in een nieuw dossier. Wie zich afvraagt waar schrijvers van financiële thrillers hun inspiratie vandaan halen, moet zich verdiepen in de carrière van Gerard Cok. Deze gewezen bankier maakte carrière in de porno-industrie en ontpopte zich later tot vastgoedmakelaar. Cok woont al jaren in Knokke. Zijn Belgische holding Summa is goed voor een vermogen van 135 miljoen euro. De komende dagen laten wij u kennismaken met Gerard Cok.



Het is nog niet zo lang geleden. Vlamingen die met de wagen naar het Nederlandse stadje Sluis reden in Zeeuws-Vlaanderen om er hun spaargeld te beleggen en op die manier de roerende voorheffing te ontwijken. Dat Sluis ook het centrum was van de porno-industrie, iets wat in Vlaanderen nog taboe was, kon enkel maar mooi meegenomen zijn. Niet enkel de onbelaste interesten gingen de grens over, ook ettelijke pornoblaadjes en Super-8 sexfilms.

Sluis

Het is in deze ietwat vreemde cocktail dat Gerard Cok gedijt. Na een korte carrière bij de Rabobank gaat de op dat moment 21-jarige Cok in 1969 aan de slag bij de Slavenburgbank in Sluis. Hij zal de bank in het grensstadje uitbouwen tot het derde grootste filiaal van de Slavenburgbank. Een groot deel van die groei is gebaseerd op zwart geld dat rijkelijk vanuit Vlaanderen binnen vloeit.

Beheer van zwart geld leidt niet naar de mooiste dossiers. Vanaf 1981 werd Cok genoemd in fraudeschandalen. Samen met de Belg Patrick De Cock werd hij opgepakt wegens speculatie rond de Belgische dubbele wisselkoers, op dat moment strafbaar. De rechtbank in Gent veroordeelde hem in 1984 tot één jaar cel, waarvan zes maanden effectief. Het was zijn eerste en ook zijn enige veroordeling. Een amnestiemaatregel bij het huwelijk van prinses Astrid hield de bankier uit de gevangenis. “Ik had in beroep moeten gaan,” zegt Cok daarover later. “Als financier werd ik medeplichtig geacht in een operatie waar ik niets mee te maken had. Je veroordeelt BMW toch niet omdat een koper te hard rijdt! Ik nam naïef vrede met een lichte straf. Maar zoiets blijft je je leven lang achtervolgen.”

Charles Geerts
Charles Geerts

De veroordeling betekende het einde van de bankierscarrière van Gerard Cok. Geen paniek echter. Cok was een bekende van de Zeeuwse pornobazen Paul ‘Pornopaultje’ Metz en Charles ‘Dikke Charles’ Geerts. Paul Metz was in 1969 de eerste professionele pornohandelaar. Cok werd zijn boekhouder en financierde het vastgoed. Metz zorgde voor de porno. Hij verkocht zijn handel in 1982 voor één gulden aan Charles Geerts en Gerard Cok. Beiden breidden de Scala-keten van seksartikelen gestaag uit. In 1994 verkocht Geerts zijn deel in de handel, zodat Cok met zijn vennoot John Engelsma achterbleef.

Cok getuigde daarover in het blad Trends: “Vanaf 1994 maakte ik van de seksindustrie een professionele machine. Terwijl het amateurisme vroeger welig tierde en ook minder kosjere figuren op de markt aanwezig waren, trad ik op als een ondernemer. Elke winkel moest renderen volgens vaste criteria uit het businessplan. Mijn doelstelling was de Vroom & Dreesman van de Nederlandse erotische retailsector te worden. En dat is gelukt.”

“Seks werd fun omdat we het spel correct speelden. Wie daar problemen mee heeft, loopt enkele decennia achter.”

Vragen over het ethische karakter van die industrie wimpelt Cok, die uit een diepreligieuze familie komt, overigens niet af. “Iedereen die bij onze seksindustrie betrokken is, doet dat uit vrije wil. Elke persoon heeft nood aan seks, in welke vorm dan ook. Volwassen dienstenleveranciers en producenten beleveren de volwassen consument. Wij vervullen onze rol als tussenpersoon op een legale en de ethisch meest aanvaardbare manier, zonder schade te berokkenen aan de samenleving. We haalden de business weg uit de marge. Seks werd fun omdat we het spel correct speelden. Wie daar problemen mee heeft, loopt enkele decennia achter.”

Reuben Sturman
Reuben Sturman

De porno-industrie bracht Cok wel in contact met gevaarlijke dossiers. In april 1987 verblijft hij 76 dagen in de cel op verdenking van fraude, maar hij ontspringt de dans wegens vormfouten. Anderen worden wel veroordeeld. Het imperium van zijn jarenlange vennoot Charles Geerts leidde naar Reuben Sturman, de inmiddels overleden Amerikaanse topman van de joods-Amerikaanse ‘Kosher Nostra’ verbonden met de Gambino-clan uit New York. In 1991 werd Cok ook genoemd als financier van de Haagse cocaïnehandelaar Piet Schneider, gelieerd met het Colombiaanse Cali-drugskartel. Maar het criminele aspect van de link naar Cok werd nooit hard gemaakt.

In 1997 daalde de Nederlandse belastingsdienst neer op de onderwereld. In 1998 werd een schikking bereikt tussen de Nederlandse Belastingen, Justitie, de topman van de Nederlandse onderwereld Etienne Urka, Charles Geerts, vennoot John Engelsma en Gerard Cok, de zogenaamde Deltaorganisatie. Ze betaalden 5,45 miljoen euro om van hun problemen af te komen. Ook nam Engelsma, de raadsman van Geerts en Urka’s vermoorde voorganger Klaas Bruinsma, ontslag als advocaat.

Cok: “Ik was geen lid van die Deltaorganisatie, waarvan de zogenaamde leden nooit worden veroordeeld wegens strafinbreuken. Die schikking is een fiscale dading en geen correctioneel dossier. Het zogenaamde Deltadrugskartel bestaat alleen op krantenpapier en was nooit reëel.”

Ondertussen was Cok al volop aan het investeren in de gerespecteerde economie. Hij nam in 1981 de failliete Rouw Holding over. Daarmee verwierf hij onder meer het prestigieuze Churchill hotel en het imposante Schuttershof, hoofdkwartier van de lokale kamer van koophandel in Terneuzen. Die overname gebeurde met andere vennoten zoals de gevestigde zakenlui Jan Hamelink uit Terneuzen en de familie Wiskerke uit Philippine. Die had fortuin gemaakt met mosselrestaurants als Auberge des Moules en De Fijnproever en het hotel Au Port, allen goed gekend bij de bourgondische Vlaming.

Morgen: Naar de bovenwereld met Beate Ushe

Bekijk hier de officiële website van Gerard Cok