Prinses Esmeralda, de tante van koning Filip, laat er geen misverstand over bestaan. “Ik ben niet gebonden door zwijgplicht of plicht tot terughoudendheid, ik ontvang geen dotatie. Ik ben een onafhankelijke vrouw.” Dus mengt ze zich als journaliste in het debat over het Belgisch kolonialisme en de rol daarin van haar overgrootoom Leopold II. Haar stellingname is duidelijk en confronterend voor de koning: het koloniaal systeem was fout. Het was een exploitatie van de natuurlijke rijkdommen ten koste van de lokale bevolking. In België rust nog een taboe op dat onderwerp, zo meent Esmeralda. De plaats van Leopold II is volgens de prinses in het museum, voorzien van de nodige uitleg.
De nu 64-jarige Esmeralda is de dochter van koning Leopold III en zijn tweede echtgenote, Lilian Baels. Daarmee is ze meteen een halfzuster van koning Albert. Esmeralda woont en werkt in Londen als publiciste en journaliste. Ze profileert zich ook als verdediger van mensenrechten. In oktober vorig jaar werd ze in Londen nog opgepakt tijdens een protestmanifestatie van Extinction Rebellion.
Ze publiceert af en toe in Paris Match en koos het magazine nu ook om haar opinie te geven over het kolonialisme en Leopold II. “Het feit dat onze openbare ruimte wordt gedomineerd door beelden tot meerdere glorie van blanke mannen, veroveraars en bepaalde kolonisatoren of slavenhandelaars, draagt ongetwijfeld bij tot het gevoel dat de geschiedenis de suprematie van het blanke ras bejubelt. De ‘ontdekking’ van Amerika door Christopher Columbus, ongeacht de verdiensten van de ontdekkingsreiziger, weerspiegelt een eurocentrische visie op de wereld. Was het niet een continent dat in wezen al ‘ontdekt’ is sinds het bewoond is? Zijn troepen plunderden de lokale rijkdom, brachten de inheemse bevolking tot slavernij terug en verspreidden onbekende ziekten.” zo schrijft ze. (Lees verder onder de foto)
“In België is het koloniale verleden nooit op transparante en systematische wijze besproken, aldus de prinses. Veel historici hebben het onderwerp zeker bestudeerd, maar op politiek niveau is het thema zeer weinig aangepakt, zo niet vermeden. En de grootste kloof zit in het onderwijs. Onze 21e-eeuwse multiculturele samenleving moet op de hoogte zijn van de feiten, niet van de mythen die van generatie op generatie zijn doorgegeven. Het losmaken van de beelden van Leopold II maakt deel uit van een verlangen om een door de kolonisten partijdig verleden te zuiveren, zonder rekening te houden met de gekoloniseerde bevolking en hun lijden.”
Esmeralda weet dat ze zich blootstelt aan kritiek met haar opinie. “Ten slotte word ik ervan beschuldigd mijn familie en in het bijzonder de persoon van de koning aan te vallen. Dat was duidelijk nooit mijn bedoeling.”, zegt ze. “Ik weet hoe complex en delicaat de situatie in België is. Ik weet dat de koning niet politiek kan handelen zonder toestemming van de regering. Ik weet ook hoe gepassioneerd mijn neef is over geschiedenis, maar ook gevoelig voor de ambities en gevoelens van zijn medeburgers. We leven in een cruciaal moment. De mogelijkheid voor dialoog tussen gemeenschappen moet worden aangegrepen.”
