Gisterenmorgen hebben leden van de Ecofin-afdeling van de Brusselse Federale Gerechtelijke Politie een huiszoeking uitgevoerd in de woningen van Didier Reynders, tot afgelopen weekend nog Europees Commissaris voor Justitie, voormalig federaal minister van Buitenlandse Zaken (2011-2019), daarvoor minister van Financiën (1999-2011), onder meer verantwoordelijk voor de Nationale Loterij van 2007 tot 2011. De liberale politicus wordt er door justitie van verdacht zich bezig te hebben gehouden met witwasactiviteiten via de aankoop van kansspelen, zo hebben Le Soir en Follow The Money vernomen. Het onderzoek strekt zich uit over meerdere jaren, van toen Reynders nog federaal minister was maar wel niet langer de minister verantwoordelijk voor de Nationale Loterij. Waar iedereen verbaasd kijkt naar die manier van witwassen, via kansspelen, dringt zich een andere vraag op: waar komt het geld vandaan dat Reynders al dan niet heeft witgewassen.
Het systeem zelf is zeer eenvoudig. Je koopt massaal krasloten van de Nationale Loterij en je stort zwart geld cash op je rekening. Wanneer daar vragen worden over gesteld, zeg je dat je dat geld hebt gewonnen met de krasloten. Didier Reynders van zijn kant is onschuldig tot het tegendeel wordt bewezen. De man wordt wel al jaren achtervolgd door indicaties van belangenvermenging. Het Brusselse parket heeft gewacht met zijn acties tot na 1 december, de dag dat de politicus zijn beschermd statuut van Europees commissaris moest afgeven. MR-voorzitter Georges-Louis Bouchez verkoos Nahdja Lahbib als nieuwe commissaris tot ergernis van Reynders die zei ‘zwaar ontgoocheld’ te zijn door zijn niet herbenoeming.
Duidelijk is dat het parket niet aan dergelijk onderzoek start zonder duidelijke aanwijzingen. Vraag is dan ook waar het onderzoek zal eindigen. Eind 2019 werd bekend dat het parket van Namen een opsporingsonderzoek was gestart naar corruptiegelden rond een vzw waar Jean-Claude Fontinoy, de naaste medewerker van Didier Reynders, bestuurder is. De nieuwswebsite Apache meldde toen dat via die vzw drie keer grote sommen geld uitbetaald aan Fontinoy. Het zou gaan om drie keer 25.000 euro. De toen 74-jarige Fontinoy is niet enkel grootgrondbezitter, hij is ook jaren als expert verbonden geweest aan de diverse kabinetten van minister Reynders. Met name in de Regie der gebouwen zou Fontinoy zeer actief zijn geweest. Tot 2019 was hij voorzitter van de NMBS waar hij zich ook toelegde op vastgoed dossiers. Het onderzoeksmagazine Medor bracht de man dan weer in verband met zowel Kazachgate als de steekpenningen van het bedrijf Semlex van de Belgische miljonair Albert Karaziwan.
De vzw van Fontinoy luistert naar de naam ‘Les plus beaux villages de Wallonie’. Hij heeft tot doel een aantal landelijke gemeenten in Wallonië te promoten. Eén van die gemeenten is Gesves in de Condroz. In de deelgemeente Mozet van Gesves koopt Jean-Claude Fontinoy in 1996 de geklasseerde kasteel boerderij “Tour de Royer” voor 12 miljoen Belgische frank, zo om en bij 300.000 euro. Een jaar later koopt hij de kasteel boerderij Douxflamme. Het tijdschrift Medor inventariseerde de eigendommen van Fontinoy: 2 kasteel boerderijen, 22 huizen, 17 appartementen, 8,5 hectare bouwgrond, 6,8 hectare weideland en 1,7 hectare bos. In een commentaar zegt Fontinoy dat hij alles alleen heeft gerealiseerd met hard te werken.
Dat harde werken start bij de NMBS waar hij de jonge advocaat Didier Reynders leert kennen. Die laatste was op 28-jarige leeftijd door het toenmalige liberale kopstuk Jean Gol gebombardeerd tot voorzitter van de Belgische Spoorwegen. Vanaf dat moment zou Fontinoy niet meer wijken van de zijde van Reynders. De Franstaligen zeggen dat mooi, “Fontinoy se scotche à Reynders”, ze plakken aan elkaar. Fontinoy volgt Reynders doorheen zijn politieke carrière. Zo passeert hij onder meer op de Regie der Gebouwen, de Regie der Luchtvaart, Financiën, Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingshulp. (Lees verder onder de foto)
Het verhaal van Reynders kan niet verteld worden zonder de naam te noemen van de oud agent van de Staatsveiligheid, Nicolas Ullens de Schooten, de zoon van de miljonair Guy Ullens de Schooten, neef van de Rijkste Belg Eric Wittouck. Vorig jaar werd Nicolas Ullens gearresteerd nadat hij zijn stiefmoeder met een pistoolschot dodelijk verwondde op de oprit van de familiale villa. Twee jaar daarvoor kwam diezelfde Nicolas Ullens naar buiten met beschuldigingen tegen Fontinoy en Reynders. Hij beticht beide liberale politici van corruptie en witwassen. Hij zou daarbij verhinderd zijn om zijn speurwerk af te ronden. Ullens uitte zijn beschuldigen net voor Reynders benoemd zou worden tot Europees commissaris van Justitie. De medewerker van de Staatsveiligheid schrok er niet voor terug Reynders te vergelijken met de maffiabaas Al Capone. Het parket van Brussel besloot enkele dagen later dat Reynders geen schuld treft. Het parket ondervroeg toen niemand in de zaak.
Ullens verwijst in zijn beschuldigingen expliciet naar de activiteiten van Fontinoy in Congo. En dat brengt ons bij het bedrijf Semlex en zijn eigenaar Albert Karaziwan. Semlex heeft zijn hoofdzetel in Brussel en produceert biometrisch paspoorten in Litouwen. De paspoorten werken met vingerafdrukherkenning. In 2015 slaagt Karaziwan er in een contract af te sluiten met de Congolese staat voor de levering van paspoorten. Die kosten 185 dollar per stuk. Concurrent Zetes levert dezelfde paspoorten voor slechts 28,5 dollar per stuk. Toch kiest Congo voor Semlex. Het agentschap Reuters legt bloot hoe Semlex in Ras el Khaïmah in de Verenigde Arabische Emiraten een offshore constructie opzet in handen van een familielid van de Congolese president Kabilla. Die ontvangt 60 dollar per paspoort dat wordt verkocht aan de Congolese burgers. De Congolese staat ontvangt 65 euro. De rest gaat naar Semlex. Nog in 2015 stuurt Kabilla zijn financieel expert Moïse Ekanga naar Ras el Khaïmah om er de zaken te regelen. Van 16 tot 19 februari trekt Jean-Claude Fontinoy met een aantal zakenmensen naar Kinshasa. Hij zal er een privaat gesprek hebben met Moïse Ekanga. Daarover naar commentaar gevraagd, doen Reynders als Fontinoy er het zwijgen toe.
Semlex-eigenaar Karaziwan kan in België terugvallen op goede contacten met de liberale partij MR van Didier Reynders. Zo kwam de liberale senator Alain Destexhe verschillende keren tussen op vraag van Zina Wazouna Idriss. Die laatste is de ex-vrouw van de Tsjaadse president Idriss Déby, en beschikt over een zeer uitgebreid netwerk van hooggeplaatste Afrikanen. Volgens het persagentschap Reuters is Idriss de handlangster die Karaziwan gebruikt om smeergelden te betalen bij het binnenhalen van contracten voor Semlex in Afrika. Zina Idriss laat zich daarbij vaak in natura uitbetalen: een exclusieve skireis, een villa ter waarde van 565.561 euro in Waterloo, dure jurken, tickets in businessclass.
Idriss woont in een dure villa in Waterloo. Ook daar komt Destexhe tussen. Burgemeester van Waterloo op dat moment is MR-politicus en gewezen minister Serge Kubla. Die startte zijn carrière op het kabinet van wijlen Jean Gol, liberaal kopstuk. Het was diezelfde Gol die de advocaat Didier Reynders op 28-jarige leeftijd voorzitter maakte van de NMBS en meteen ook in de politiek lanceerde. Op zijn blog profileert Karaziwan zich als sponsor van “La Ferme d’Hougoumont” in Waterloo. Die site huisvest het museum over de slag van Waterloo uit 1815. Ze is gelegen in de schaduw van de leeuw van Waterloo. Karaziwan zegt bezeten te zijn van geschiedenis en daarom de restauratie van het museum financieel te hebben ondersteund. Kubla zelf moest in februari 2015 ontslag nemen als burgemeester nadat hij in beschuldiging was gesteld van omkoping van de Congolese eerste minister Muzito.
Het is duidelijk dat Didier Reynders alvast een man is die veel kennis heeft van al die opmerkelijke dossiers. Dat brengt ons naar 2015, het jaar waarin Alexia Bertrand de nieuwe kabinetchef wordt van MR-kopstuk en toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders. Alexia Bertrand is de dochter van Luc Bertrand, de belangrijkste familiale sterkhouder van de holding Ackermans & van Haaren (AvH). Op zich niets vreemd. Maar nu blijkt dat twee dochterbedrijven van AvH, baggerbedrijf Deme en havenbedrijf Rent-A-Port, samen met het vastgoedbedrijf Immobel van Marnix Galle 75.000 euro hebben geschonken aan de Waalse vzw Les Plus Beaux Villages de Wallonie. Geen van die drie internationale bedrijven heeft iets te maken met die lokale toeristische Waalse promotie vzw. Tenzij die link Jean-Claude Fontinoy zou zijn. Fontinoy is ook voorzitter van de Belgische Maatschappij voor Internationale Investering (BMI). Die laatste investeerde dan weer samen met Deme en Rent-A-Port in een grootschalig havenproject in Noord-Vietnam.
Twee jaar terug brachten De Tijd, Knack en Le Soir de fameuze Paradise Papers uit. Die leerden onder meer dat de Belgische overheid via haar investeringsvehikel Belgische Maatschappij voor Internationale Investering (BMI) participeerde in de vennootschap Infra Asia Development Limited, met zetel op de Britse Maagdeneilanden, een notoir belastingparadijs. Via dat vehikel wordt een grootschalig havenproject in Noord-Vietnam uitgebouwd. “Dat Rent-A-Port en Deme, allebei in handen van de Belgische holding Ackermans & van Haaren, grote bedragen sponsorgeld betalen aan een toeristische vzw in Wallonië werpt nieuw licht op de rol van de Belgische overheid en van Jean-Claude Fontinoy in een Vietnamees havenproject.” aldus de website Apache.
Gebruikte Jean-Claude Fontinoy de vzw Les Plus Beaux Villages de Wallonie als een vehikel om smeergeld te ontvangen? Nicolas Ullens de Schoten wees de vzw aan als een van de kanalen langs waar Fontinoy, in dienst van Didier Reynders, smeergeld zou opstrijken. De vzw zou dienen voor het kleinere ‘zakgeld’, niet voor het grotere werk.
Opmerkelijk is ook de aanwezigheid van de groep Immobel van Marnix Galle op de sponsorlijst van de kleine VZW. Die voerde stortingen door via zijn holding Allfin Group en Immobel Group Lotinvest. Immobel en Fontinoy kennen elkaar van het dossier van de verkoop van het Rijksadministratief Centrum (RAC) in Brussel door de Regie der Gebouwen aan projectontwikkelaar Breevast en Immobel. Ook in dat verhaal duikt Fontinoy op, samen met superlobbyist wijlen Koen Blijweert. De Regie der Gebouwen viel toen onder de verantwoordelijkheid van minister Reynders en Fontinoy deed er het werk. In een nota van de Staatsveiligheid staat daarover het volgende: “Bij de Regie der Gebouwen is de man die beslist overduidelijk Jean-Claude Fontinoy, maar zijn inschatting is niet bepaald rationeel: hij koppelt zijn akkoord aan een geheime betaling van een miljoen euro.”
