De omstreden goudhandelaar Alain Goetz is de toegang ontzegd tot de Europese Unie. Zijn tegoeden worden bevroren en alle Europese burgers en bedrijven mogen geen handel met hem drijven. Goetz is al jaren actief in de illegale goudhandel in Congo. Hij wordt er van verdacht de rebellen in Congolese provincie Kivu te financieren in ruil voor illegale goudontginning. Het is de eerste keer dat Europa dergelijke strenge sanctie oplegt aan een Europees ondernemer. Eerder werd hij ook al door de Verenigde Staten op de zogenaamde ‘schurkenlijst’ gezet. Enkel België lijkt achter te blijven in dit verhaal. Tegen Goetz loopt al ruim vier jaar een onderzoek bij het federaal parket. Dat boekte voorlopig geen resultaat. In 2020 werden Alain Goetz en zijn broer Sylvain wel al veroordeeld voor witwassen.
Op de Europese Congo-sanctielijst staan nu zeventien namen. Behalve Goetz gaat het om leden van rebellengroepen in Congo, lokale opruiers en andere betrokkenen op het terrein. Gevraagd door de krant De Standaard naar een reactie, valt Goetz naar eigen zeggen uit de lucht. “Dat is heel raar. Ik ben al jaren niet meer actief. De aantijgingen van de EU zijn extreem onfair en onjuist. (…) Dit is een brute aanval op mijn karakter als man, vader, echtgenoot en filantroop.”
Eerder dit jaar plaatste het Amerikaanse Office of Foreign Assets Control (OFAC), een afdeling van het ministerie van Financiën, de Antwerpse goudhandelaar al op haar zogenaamde ‘schurkenlijst’. “Sinds 2016 delft AGR illegaal goud uit mijnen in regio’s van de DRC (Democratische Republiek Congo) die worden gecontroleerd door gewapende groepen, waaronder de Mai-Mai Yakutumba en Raia Mutomboki, die betrokken zijn bij destabiliserende activiteiten in Zuid-Kivu, DRC.” zo stelde het OFAC. Goetz is eigenaar van AGR via een offshore constructie in de Seychellen. De oorlog in Kivu is één van de meest wreedaardige conflicten in Centraal Afrika die zich onder meer kenmerkt door verkrachting en afpersing op grote schaal. Alain Goetz beheert zijn activiteiten momenteel vanuit Dubai dat daarmee nogmaals zijn status van schurkenstaat bevestigt.
AGR heeft een raffinagecapaciteit van 219 ton per jaar en wordt beschouwd als een van de grootste goudraffinaderijen in Afrika, na raffinaderijen in Zuid-Afrika en Ghana. In 2018 erkende Goetz dat AGR ongeveer 150 kilogram goud uit de DRC per week raffineert, of ongeveer 8,5 ton per jaar, ter waarde van 496 miljoen dollar. Dit komt neer op bijna alle totale goudexport van Oeganda in 2018, die ongeveer 10 ton bedroeg en een waarde had van 515 miljoen dollar. Meer dan 90 procent van het DRC-goud wordt naar regionale staten gesmokkeld, waaronder Oeganda en Rwanda, waar het vervolgens vaak wordt geraffineerd en geëxporteerd naar internationale markten, met name de Verenigde Arabische Emiraten. In het oosten van de DRC, waar ongeveer 130 gewapende groepen actief zijn, is de goudhandel een belangrijke oorzaak van conflicten. Een netwerk van gewapende groepen, smokkelaars en bedrijven genereert illegale inkomsten uit de goudindustrie door middel van dwangarbeid, smokkel of door het afpersen van betalingen van mijnwerkers. Deze groepen gebruiken inkomsten uit goud om gewapende conflicten te financieren en zichzelf te verrijken.
“Conflictgoud is de grootste bron van inkomsten voor gewapende groepen in het oosten van de DRC, waar ze mijnen controleren en mijnwerkers uitbuiten”, zegt de Amerikaanse onderminister van Financiën voor Terrorisme en Financiële Inlichtingen Brian E. Nelson. “Alain Goetz en zijn netwerk hebben bijgedragen aan gewapende conflicten door DRC-goud te ontvangen zonder de oorsprong ervan in twijfel te trekken. Treasury is heel duidelijk geweest: wereldwijde goudmarkten, bij elke stap van de toeleveringsketen, moeten zich bezighouden met verantwoorde inkoop en due diligence in de toeleveringsketen uitvoeren.”
Alle bedrijven van Goetz staan nu net als de man zelf op een zwarte lijst. Het gaat concreet om Agor DMCC en Gold LLC in Dubai, om de holding AGR International Ltd. op de Seychellen en de Belgische vennootschappen Alaxy, CG – Vastgoed Invest, Orofino en WWG Diamonds.
