In de periode 1977-1994 zette de Zuid-Afrikaanse ambassade in Parijs 125 offshore vennootschappen op in Panama en Liberia. Die vennootschappen gebruikten om en bij 850 anonieme bankrekeningen van de KB Lux, de toenmalige Luxemburgse zusterbank van Kredietbank, nu KBC. De vennootschappen werden ingezet om geld illegaal te versassen en wapens te kopen voor het Zuid-Afrikaanse blanke apartheidsregime. Op die manier werd het wapenembargo omzeild dat de Verenigde Naties in 1977 tegen dat apartheidsregime had opgezet. Midden de jaren ’80 passeerde er wekelijks 15 miljoen dollar vanuit Zuid-Afrika via de KB Lux, witgewassen. In totaal goed voor 7 miljard dollar. Centraal in dit massale witwasschema staat wijlen André Vlerick, een na-oorlogs sleutelfiguur in de Vlaamse politiek en economie. Twee Zuid-Afrikaanse NGO’s leggen deze week officieel klacht neer tegen deze constructies in Brussel en Luxemburg.
De vele offshore constructies werden gebruikt door Armscor, de Zuid-Afrikaanse wapenhandelaar die in handen was van en werkte voor het apartheidsregime. De hele constructie met KB Lux werd georganiseerd vanaf de bovenste, achtste, verdieping van de Zuid-Afrikaanse ambassade in Parijs. Een voorbeeld maakt duidelijk hoe het wapenembargo tegen het apartheidsregime werd omzeild. In 1983 en 1984 kocht Armscor een lading lichte bommenwerpers met munitie in communistisch China. Daarbij werden de zogenaamde “End User Certificates” (EUC) vervalst. Die EUC’s garanderen de eindbestemming van de wapens. In dit geval werd dat officieel de staat Zaïre van toenmalig president-dictator Mobutu, een goede bekende van zowel België als Frankrijk. In werkelijkheid kwamen de wapens terecht in Zuid-Afrika. Zowel de betalingen naar Zaïre als naar China gebeurden over anonieme rekeningen bij KB Lux.
Zuid-Afrika gebruikte tientallen internationale bankrekeningen bij diverse banken om de hele wapenhandel op te zetten. In de periode 1977-1994 werd, met inflatie correctie, voor 500 miljard Zuid Afrikaanse rand aan wapens gekocht. Omgerekend is dat zoveel als 33 miljard euro. Een kwart daarvan liep over KB Lux. In een geheim Zuid-Afrikaans regeringsrapport van 1980 wordt er al op gewezen dat KB Lux overbevraagd wordt voor de witwasconstructies van Armscor. Toch zal de KB Lux de spil blijven in de Zuid-Afrikaanse witwasmachine. In zijn boek “Apartheid guns and money” wijst onderzoeker Hennie van Vuuren op de centrale rol van André Vlerick. Die laatste was een openlijk verdediger van het apartheidsregime. Als vroegere minister van Financiën en belangrijk aandeelhouder van Kredietbank was hij een spilfiguur binnen de toenmalige CVP, nu CD&V. Vlerick onderhield persoonlijke contacten met de Zuid-Afrikaanse toppoliticus PW Botha en zijn National Party. In 1985 kreeg Vlerick van koning Boudewijn de titel van Baron. Twee jaar later kreeg hij van de Zuid-Afrikaanse regering de ‘Order of Good Hope’ uitgereikt. In België was hij de stichter van de pro-Zuidafrikaanse lobbygroep Protea samen met notaris Leon Rochtus en Karel Dillen, de latere stichter van het Vlaams Blok. Nu is zijn naam vooral bekend als oprichter van de Gentse Vlerick Business School. Hij is de oom van huidige topfinancier Philippe Vlerick.
Kredietbank en KB Lux werden tot op vandaag nooit ter verantwoording geroepen voor de rol die ze speelden in het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime en het omzeilen van het VN wapenembargo
In Zuid-Afrika werd een hele beweging opgezet om historische klaarheid te brengen in de structuren van het blanke apartheidsregime. Volgens Hennie van Vuuren werd het financiële luik daarbij niet voldoende doorgelicht. Daarom zette hij een eigen onderzoek op, samen met twee Zuid-Afrikaanse NGO’s: Open Secrets en het Centre for Applied Legal Studies (CALS). Volgende week zijn ze in Europa om officieel klacht neer te leggen tegen Kredietbank en KBLux. Die laatste kwam eind vorige eeuw in opspraak als gestructureerde witwasbank. KB Lux was initieel een zuster van Kredietbank, onder de hoede van de moederholding Almanij. Maar later fuseerde Almanij met Kredietbank en werd KB Lux een dochter van de bank. In 2011 werd KB Lux voor 1 miljard euro verkocht aan Precision, een holding in handen van de koninklijke familie van Qatar. Kredietbank fuseerde met Cera tot KBC. De fusiebank werd in 2008 in volle bankencrisis door de federale overheid gered van de ondergang. Beide banken werden tot op vandaag nooit ter verantwoording geroepen voor de rol die ze speelden in het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime en het omzeilen van het VN wapenembargo.
Morgen: Wie was André Vlerick ?
