In 2016 vroeg de Russische oligarch Oleg Deripaska een zogenaamd Europees ‘gouden paspoort’ aan in Cyprus. Tijdens hun vooronderzoek merkten de Cyprioten op dat er in België een onderzoek liep van de Staatsveiligheid tegen Deripaska. Inzet vormde de aankoop van kunst door Deripaska in ons land. De factuur daarbij liep in de tientallen miljoenen. De Staatsveiligheid onderzocht of het al of niet om een witwasoperatie ging. Centraal in hun onderzoek stond de vzw ‘Bruno Lussato et Marina Fedier’. Deripaska was tot 2018 voorzitter van de vzw. Maar de vzw heeft ook een vriendenkring. Prominent lid daarvan is de liberale toppoliticus en huidig Europees commissaris van Justitie Didier Reynders. Een gewezen kabinetsmedewerker van Reynders was directeur van de vzw. Volgens Nicolas Ullens, klokkenluider van de Staatsveiligheid, hadden Reynders en zijn rechterhand Jean-Claude Fontinoy goede contacten met de Russische geheime diensten. Op 14 juni 2016 seponeerde het Brusselse parket het onderzoek naar witwaspraktijken van Deripaska. (Foto: screenshot van de website van de vzw Bruno Lussato et Marina Fedier)
Het onderzoek kwam van de Staatsveiligheid kwam er op initiatief van de Cel voor Financiële Informatieverwerking. De zogenaamde ‘antiwitwascel’ brengt verdachte geldstromen in kaart. In een rapport koppelt ze de investeringen van Deripaska minstens gedeeltelijk aan criminele organisaties. Centraal in de vermeende witwasoperatie staat de vzw ‘Bruno Lussato et Marina Fedier’. Die is gevestigd in Villa Clairval aan de Denneboslaan in Ukkel. De grote art-decowoning is omgebouwd tot een museum waar voornamelijk Japanse mingei-kunst is tentoongesteld. De villa bevat ook een auditorium voor lezingen en symposia. De vzw kan rekenen op een ‘vriendenkring’ die het initiatief mee ondersteunt en in ruil een aantal privileges geniet wanneer er nieuwe tentoonstellingen of lezingen doorgaan. Het meest prominente lid van de vriendenkring is ongetwijfeld huidig Eurocommissaris Didier Reynders, zo schrijft de nieuws website Apache. Voormalig inspecteur van de Staatsveiligheid Nicolas Ullens merkte eerder al op dat Reynders en diens rechterhand Jean-Claude Fontinoy, tegen wie een aantal gerechtelijke onderzoeken lopen, nauw luisteren naar de Russische geheime diensten.
De snelle seponering van het onderzoek naar Deripaska was belangrijk. Het opende de deur voor de oligarch naar een ‘gouden’ Cypriotisch paspoort. Dit document gaf hem de mogelijkheid om vrij te reizen binnen de Europese Unie. Begin maart 2018 legden het ‘Organized Crime and Corruption Reporting Project (OCCRP)’ en de krant ‘The Guardian’ de bewijzen op tafel dat Deripaska’s eerste aanvraag voor het paspoort werd afgewezen omdat in België “een onderzoek liep naar het witwassen van tientallen miljoenen via de aankoop van woningen en kunst”. Pas wanneer Deripaska de Cypriotische overheid het bewijs overhandigde dat het onderzoek in België was geseponeerd, stemde Cyprus eind maart 2017 in met de hernieuwde aanvraag. (Lees verder onder de foto)
Oleg Deripaska trad op 15 juni 2018 af als voorzitter van de vzw. Mede-oprichtster Tatjana Monaghan, secretaris-generaal van de Russische Kamer van Koophandel in België, bleef aan als bestuurder, samen met de Fransman Abraham Daniël Danino. Enkele maanden na het vertrek van Deripaska als voorzitter, richtte Danino op hetzelfde adres het “Multipolar World Institute” op. Deze vzw heeft als maatschappelijk doel “de wereldvrede bevorderen, specifiek door toenadering te faciliteren tussen de oude vijanden van tijdens de Koude Oorlog, post-Sovjet Rusland en de westerse wereld”. Die vzw zou later opduiken in het financieringsschema dat Paul Manafort had opgezet om binnen Europa te lobbyen in het voordeel van Viktor Janoekovitsj.
Paul Manafort was de campagneleider van Donald Trump. Die werkte samen met Konstantin Kilimnik, een Russisch-Oekraïnse politiek consultant die volgens de FBI werkt voor de Russische inlichtingendiensten. Beiden lobbyden om de oostelijke Oekraïnse regio Donbas om te vormen tot een autonome republiek onder leiding van de Russische marionet Viktor Janoekovitsj. De Russen hoopten via Kilimnik en Manafort op de steun van de Amerikaanse president Donald Trump te kunnen rekenen. Het geheel staat in detail beschreven in het rapport dat speciale aanklager Robert Mueller drie jaar geleden afwerkte over Russische inmenging in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016.
