BIOGRAFIE – Jean-Pierre Van Rossem overleden

In het UZ Jette is de gewezen vrijdenker, oplichter en politicus Jean-Pierre Van Rossem overleden. Hij werd 73 jaar. De doodsoorzaak is nog onbekend. U kan hier een uitgebreide financiële biografie van de man lezen.



Jean-Pierre Paul Adolphe Jos Van Rossem wordt op 29 mei 1945 geboren in de West-Vlaamse hoofdstad Brugge als oudste zoon van Jan Van Rossem en Germana Pattyn. Vader Van Rossem is bureauchef bij de spoorwegen, moeder Van Rossem is huisvrouw. Jean-Pierre laat zich in diverse interviews zeer neerbuigend tot denigrerend uit over zijn ouders die hij omschrijft als kleinburgerlijk en dom. Van Rossem beweert dat hij zich thuis intellectueel nooit begrepen heeft gevoeld en dat wijt hij in hoofdzaak aan de bijna fysieke domheid van zijn ouders. Over zijn vader vraagt hij zich publiekelijk luidop af hoe het komt dat niemand hem ooit onder de trein heeft geworpen. Over zijn moeder vertelt hij in een interview: “Met mijn moeder kon ik het evenmin vinden, omdat het mens doodgewoon dom is. Wil je een voorbeeld van de intelligentie van mijn moeder? Toen ik aan de universiteit zat, vroeg ze mij op een dag: Met z’n hoevelen zijn jullie daar nu eigenlijk? Ik zeg: Met 10 tot 15.000. En zij: Dat moet daar nogal wat zijn als het speeltijd is! Als je zo’n dingen hoort, hoe kun je voor die mensen dan enig respect opbrengen?”. Kort voort zijn dood zal Van Rossem zich alsnog verzoenen met zijn vader.

Wanneer Jean-Pierre anderhalf jaar is, wordt zijn broertje Paul geboren. Paul komt in 1952 op 6-jarige leeftijd als gevolg van een auto-ongeval om het leven. Wanneer Jean-Pierre Van Rossem 8 jaar is, in maart 1953, krijgt hij er een zusje bij, An.

In 1963 begint Van Rossem universitaire studies aan de RUG. Hij volgt Handelswetenschappen. Van Rossem is een wispelturig student. In zijn boekje “Jean-Pierre Van Rossem Leven met een genie”, vertelt vader Van Rossem hoe zijn zoon in de eerste kandidatuur tijdens de eerste zittijd plotsklaps stopt met studeren. “Ik ga naar de Ronde van Frankrijk kijken.’ zegt hij. De tweede zittijd zou hij echter succesvol afwerken. Ook de tweede kandidatuur haalt hij. Daarna wordt zijn universitaire loopbaan een beetje duister. Naar eigen zeggen haalde hij in 1967 zijn diploma aan de RUG. Maar op officiële papieren kan daar geen bevestiging van worden gevonden.

In oktober 1966 huwt hij met een jonge bankbediende. Het huwelijk houdt maar enkele maanden stand. In 1968 vertrekt Van Rossem naar de VS waar hij aan de State University of Philadelphia, Pennsylvania, ekonometrie gaat studeren bij professor Lawrence Klein. Deze laatste is niet de eerste beste, hij won ooit een Nobelprijs ekonomie voor zijn ekonometrisch werk.

Van Rossem verwijst later nog regelmatig naar de lessen die hij zou hebben gevolgd bij Klein. Wanneer de Wall Street Journal in juni 1990 professor Klein vraagt naar zijn herinnering omtrent Van Rossem, antwoordt de man dat die naam hem helemaal niets zegt. Ook vader Van Rossem stelt duidelijk vragen bij het mogelijk verblijf van zijn zoon in de VS.

In 1969 wordt Van Rossem aktief als privé-leraar. Hij begint tegen forse betaling universiteitsstudenten bij te scholen. Tegelijkertijd neemt hij een bedrijfje over, de NV Discard. Maar in diezelfde periode raakt de kersverse ondernemer aan drugs veslaafd. Discard gaat failliet en Van Rossem komt in aanraking met het gerecht. Hij schrijft ongedekte cheques uit. In december 1973 levert dat alles hem een gevangenisstraf op van 4 jaar. (Lees verder onder de foto)

In de gevangenis ondergaat Van Rossem een “cold turkey’. Hij kickt er zonder medische begeleiding af van zijn drugverslaving. Wanneer hij vrijkomt, in 1977, start hij opnieuw met een repetitorenbureau. En gedurende een aantal jaren is Van Rossem daarin erg succesvol. Hij slaagt erin een groot aantal studenten aan te trekken afkomstig uit welgestelde Vlaamse gezinnen. Tegen forse betaling begeleidt hij hen bij hun universitaire studies en bij het opmaken van hun thesis. Het is uit die “cliëntenkring” dat Van Rossem enkele jaren later nog belangrijke klanten zal putten voor zijn “beleggingssysteem” Moneytron.

Van Rossem is altijd gefascineerd geweest door het opstellen van wiskundige modellen waarin de ekonomische realiteit kon worden gevat. Einddoel daarbij is de ekonomische realiteit beter te kunnen begrijpen en van daaruit ook te kunnen anticiperen.

Midden de jaren ’70 werkt hij zijn model 303 X 303 uit. Deze cijfers slaan op de reeks faktoren die een impakt kunnen hebben op het ekonomisch leven. Al die faktoren moeten worden beheerst, wil men de ekonomische evolutie voorspellen. Volgens Van Rossem is het model 303 X 303 maar een begin en moet er een model 606 X 606 komen om een echt goed systeem te hebben.

Wat 303 X 303 nu in praktijk precies voorstelt, weet eigenlijk niemand. Niemand ziet het model ooit konkreet werken op een computer. Wat men wel meer en meer ziet, en vooral hoort, is Jean-Pierre Van Rossem zelf. De man gaat meer en meer publieke uiteenzettingen houden. Zijn model leert hem dat zowel België als Nederland op de vooravond van een strukturele krisis staan. In beide landen zal de werkloosheid tegen 1985 stijgen tot meer dan een half miljoen mensen. Op dat moment klonk dat redelijke revolutionair. En niet overal stijgt hoongelach op wanneer Van Rossem zijn voorspellingen doet. Een aantal belangrijke mensen in het sociaal-ekonomisch overlegmodel luisteren wel degelijk.

Vanuit dezelfde wiskundige wetenschap waarmee hij het model 303 X 303 benadert, ontwikkelt Van Rossem zijn Moneytron model. Moneytron moet een computermodel worden dat toelaat zoveel mogelijk faktoren te beheersen die inwerken op geld- en aandelenmarkten. Wanneer dat systeem funktioneert, moet het toelaten de evoluties van muntschommelingen en aandelenmarkten zo precies mogelijk te voorspellen. Aan de hand van die kennis, kan worden geanticipeerd op die bewegingen en wordt meteen ook geld verdiend. Wie weet welke richting de markt uitgaat, kan zijn posities daar perfekt op afstemmen.

Het is niet duidelijk of Moneytron ooit als theoretisch model volledig is afgewerkt. Wel is duidelijk dat Van Rossem erin slaagde zeer opmerkelijke en verstandigde mensen aan te trekken die samen met hem het computermodel Moneytron verder hebben verfijnd. Al die mensen vinden trouwens wanneer Van Rossem met zijn Moneytron op de klippen loopt, onmiddellijk een job in het financieel systeem. Peter Beckx bijvoorbeeld stapte van Moneytron over naar de Europese Gemeenschap waar hij raadgever werd voor de kommissie inzake monetaire aangelegenheden. Eddy Verbiest ging deel uitmaken van het strategisch investeringskomittee van de bank BBL. Joost Verlinden keerde terug naar zijn vroegere funktie van ekonometrist bij het Planbureau.

Midden de jaren ’80 gaat Van Rossem met Moneytron op zoek naar gefortuneerde mensen die hem voldoende geld ter beschikking stellen om zijn Moneytron systeem in praktijk uit te testen. Met zijn tweede echtgenote Nicole (Nicky) Annys, waarmee hij huwde in 1978, en hun zoontje Nicolas kan hij een onbezorgd financieel leven leiden. Het aantal Ferrari’s nam net als andere verzamel- en kunstvoorwerpen gestaag toe. Achteraf zal Van Rossem zeggen dat hij in die jaren geld als slijk verdiende, via Moneytron. Maar hoe hij zijn geld precies binnenhaalde, is eigenlijk niet duidelijk. (Lees verder onder de foto)

Toch vreet de weelde aan Van Rossem. Wanneer hij doorheen de jaren zijn kollektie Ferrari’s steeds vergroot, met Moneytron steeds grotere bedragen geld manipuleert en meer en meer een media-figuur wordt, komt dit zijn relatie met Nicky Annys niet ten goede. Hun verhouding vertroebelt. Van Rossem zelf zou zich volgens zijn vader aan een aantal slippertjes met studenten hebben bezondigd terwijl zijn echtgenote af en toe in drankproblemen raakt. Toch speelde Nicky Annys een belangrijke rol bij de ondersteuning van Moneytron. Eind december 1989, wanneer de val van Van Rossem nabij is, overlijdt Nicky Annys door verdrinking in haar bad, een ongeval als gevolg van dronkenschap. Haar overlijden zal Van Rossem blijkbaar meer financieel dan emotioneel beroeren. Hij zal het overlijden van Nicky Annys immers (ten onrechte) inroepen als oorzaak voor het blokkeren van zijn vermogen.

Op zaterdag 2 juni 1990 stapte Jean-Pierre van Rossem in Aaigem voor de derde keer in het huwelijksbootje, met Rachida Bettar Gmili. Daarbij scoort hij een opmerkelijke media-stunt. Wanneer de huwelijksstoet het dorp verlaat, gooit Van Rossem achteloos enkele briefjes van 5.000 frank te grabbel voor het toekijkend publiek. Achteraf zal blijken dat het slechts om drie biljetten gaat, maar het effect is verzekerd. Met hetzelfde gemak zal hij nauwelijks twee weken later bekend maken dat hij failliet is.

OVER MONEYTRON

In september 1989 staat Van Rossem een pagina’s lang interview toe aan het blad Intermediair. Hij gaat daarbij uitvoerig in op het feit dat zijn systeem niet bedoeld is om de evolutie van bepaalde specifieke aandelen te bepalen, maar enkel algemene trends aangeeft. Moneytron is bedoeld om na te gaan welke richting de beurs van New York zal uitgaan, stijgen of dalen, maar kan niet voorspellen of het aandeel IBM zal stijgen of dalen. Wie met Moneytron werkt, moet dus geen aandelen kopen, maar wel fondsen die gebonden zijn aan beursindexen.

Moneytron is een middel dat zich uitstekend leent om op deze markten aktief te zijn, zegt Van Rossem. Tegenover Intermediair vertelt hij: “Ik gebruik Moneytron vooral voor mijzelf, om mijn eigen geld efficiënt te beleggen. Mijn klantenkring beperkt zich tot twee bankiers en enkele Arabieren die al hun beursaktiviteiten aan mij hebben uitbesteed. Iedere klant bezit twee rekeningen bij een beursmakelaar. De ene rekening mag ik gebruiken voor het beheer van een aandelen portefeuille, de andere voor opties en futures. Als ik winst maak, strijk ik een “fee’ (een kommissie) op, die niet echt denderend is maar in absolute cijfers toch de moeite loont omdat de bedragen die aan mij zijn toevertrouwd aanzienlijk zijn. Als ik geen winst maak, krijg ik niets.’ Tegenover de journalist van het blad stelt Van Rossem dat hijzelf met Moneytron minstens reeds 100 miljoen dollar of om en bij 3,5 miljard frank heeft verdiend. (Lees verder onder de foto)

Dat alles is natuurlijk zeer opmerkelijk. Tijdens het latere gerechtelijk onderzoek zal geen enkel document worden teruggevonden waaruit kan worden afgeleid dat Moneytron voor 1989 aktief werd gebruikt als beleggingssysteem. Het is alsof Moneytron nooit echt gewerkt heeft. Ook de medewerkers van Moneytron laten zich nu, na een aantal jaar, zeer sceptisch uit over het systeem. Er werd theoretisch denkwerk geleverd maar een echt operationeel systeem werd niet uitgebouwd. En belegd werd er ook al niet overdadig veel. Af en toe een transaktie, meestal op de geldmarkten. Voor de rest werd er veel show verkocht, in de eerste plaats door Van Rossem zelf. Er werd met cash geld gejongleerd dat het een lieve lust was, maar nooit heeft één van de wetenschappelijke Moneytron-medewerkers dat geld naar een wisselagent moeten brengen om er een of andere transaktie mee af te sluiten. Integendeel. Het geld werd dor een viertal koeriers in opdracht van Van Rossem opgehaald en naar diverse banken gebracht. Enkel Van Rossem had een overzicht op al die diverse transakties.

Naar eigen zeggen heeft Van Rossem met Moneytron sedert 1986 meer dan 10.000 transakties doorgevoerd. Desalniettemin vindt het gerechtelijk onderzoek, dat gepaard gaat met talloze huiszoekingen, geen enkele referentie naar die transakties. Het enige waar het gerecht op stuit, zijn vervalste kontrakten van het Amerikaanse makelaarshuis Prudential Bache en een resem ongedekte cheques. Maar al die papieren hebben betrekking op de periode na 1989.

Van Rossem werkte met name een dubbel systeem uit: grote beleggers strikte hij via de vervalste Prudential Bache kontrakten, kleine beleggers nam hij te grazen met individuele kontrakten.

Dit artikel is gebaseerd op het boek “Jean-Pierre Van Rossem. Opkomst en val van een financieel stroman” van Ludwig Verduyn. Het boek kan nog worden besteld en kost 15 euro. U kan het bestellen via ons contactformulier dat u hier vindt.