NIEUWKOMER – Galeriehouder Frank Demaegd sluit carrière af met een bonus van 4,8 miljoen euro

Frank Demaegd (Foto: RV)

Eind dit jaar sluit de Antwerpse kunstgalerij Zeno X definitief de deuren. De galerie wordt geassocieerd met grote namen uit de kunstwereld zoals Marlene Dumas, Mark Manders, Luc Tuymans en Michaël Borremans. Experts omschrijven Zeno X als één van de belangrijkste galeries in Europa. Dat is het werk van Frank Demaegd en zijn partner Eliane Breynaert. Beiden bouwden een carrière uit in de kunstwereld die gekenmerkt werd door geduld en respect en niet zozeer door winst op korte termijn. Het nieuws over de sluiting komt onverwachts maar is het wellicht niet. Eind vorig jaar keerde Demaegd zichzelf al een kapitaal uit van 4,8 miljoen euro. De voorbije jaren keerde Zeno X jaarlijks een dividend uit van 0,7 miljoen euro. Demaegd en zijn partner bouwden een vermogen op van 23 miljoen euro. Hun jaarrekening over 2022 toont daarnaast nog eens 9 miljoen euro aan kunst in voorraad. Frank Demaegd komt dan ook onze ranglijst binnen met een vermogen van 32 miljoen euro. U leest hier zijn verhaal.

In 1981 richtten Frank en Eliane Demaegd Zeno X Gallery op in een vroeg 20e-eeuws herenhuis in Antwerpen-Zuid. In de beginjaren was het programma van de galerie vooral gericht op architectuur en installaties met kunstenaars als John Körmeling, Rem Koolhaas, Anne-Mie Van Kerckhoven en Patrick Van Caeckenbergh. Tegenwoordig vertegenwoordigt de galerie ongeveer dertig kunstenaars die actief zijn in veel verschillende media zoals schilderkunst, beeldhouwkunst, film, fotografie en performance.



In 2013 verhuisde Zeno X Gallery naar een grotere en meer industriële ruimte in Borgerhout. Deze locatie bood de mogelijkheid om grootschalige werken en monumentale installaties te exposeren. In 2020 besliste Zeno X Gallery om de voormalige galerieruimte aan de Leopold De Waelplaats 16 te heropenen om de zichtbaarheid van de kunstenaars die ze vertegenwoordigen te vergroten. Op de locatie Borgerhout vinden de hoofdtentoonstellingen nog steeds plaats, terwijl de meer intieme ruimte Zuid zich meer leent voor kleinschalige groepstentoonstellingen of gerichte presentaties.

Zeno X Gallery vertegenwoordigt gevestigde internationale kunstenaars en toont ook het werk van jongere en opkomende kunstenaars. De galerij vertegenwoordigt ook de nalatenschap van Raoul De Keyser en Cristof Yvoré. Zeno X Gallery biedt haar kunstenaars een internationaal platform door deel te nemen aan verschillende kunstbeurzen zoals Art Basel en Frieze, in de Verenigde Staten, Europa en Azië.

Een galerie is een merk geworden.”, zo zei Frank Demaegd enige tijd terug aan Knack. “Sommige mensen kopen gewoon omdat ze iets van dat merk willen. Ze denken dat het dan automatisch wel goed zal zijn. In eerste instantie is dat positief voor de kunstenaars, maar de vraag is of het zo kan blijven draaien. Musea hebben daardoor al niet meer de budgetten om te tonen wat ze willen, terwijl sommige galeries zo rijk zijn dat ze veel macht hebben. De musea en de biënnales zitten in de greep van topgaleries. Bij de Biënnale van Venetië hebben de curatoren niet meer voldoende geld. Als je wilt dat het werk van je kunstenaar daar wordt getoond, moet je als galerie zelf het transport betalen. Daar komt veel kritiek op. Je kunt er geen kunstenaars meer ontdekken die nog geen galerie hebben. In die nieuwe realiteit moet je als kleine galerie je plek zoeken. Wil ik bijvoorbeeld morgen ook vijf filialen ter wereld hebben? Zal dat mij gelukkig maken? (…) Voor het geld hoef ik het niet meer te doen. Ik wil vooral plezier blijven beleven aan mijn baan. Ik speel mee op een bepaald niveau en kan niet anders dan op dat niveau blijven spelen. Heel af en toe zou ik er toch wat relaxter in willen staan en kunst nog eens los van alles willen zien. Tot het zover is, blijf ik alles toch in functie van de galerie bekijken.”

Nu komt er dus een einde aan dat werk. Officieel noemt Demaegd de aanhoudende stress als grootste verklaring voor zijn beslissing er een punt achter te zetten.