Je moet geen helderziende zijn om te beseffen dat de gedrukte krant zoals hij nu bestaat op zijn laatste benen loopt. Iedereen die actief is in de krantenwereld weet dat de toekomst bepaald wordt door een spreadsheet. Wanneer de kostprijs van het drukken, het papier, de inkt, de distributie, het transport, de boekhouding van de onverkochte exemplaren en wat nog allemaal, hoger is dan de opbrengst uit verkoop en advertenties, dan is het lot van de weekkrant bezegeld. In dat licht is de hele heisa omtrent de Bpost overheidssubsidies en de vermeende corruptie een opmerkelijk verhaal. Het was mediamagnaat Christian Van Thillo zelf die onze redactie vertelde dat hij die subsidies liever kwijt dan rijk is. Letterlijk dan.
Bpost topman Dirk Tirez heeft een stap opzij gezet nadat bleek dat er een interne audit is opgestart naar het verlengen van het subsidiedossier van 170 miljoen euro voor het verdelen van gedrukte media. Daarbij komt in hoofdzaak het werk centraal te staan van één man bij Bpost, de man die het contract onderhandelt. Er wordt dan doorgaans verwezen naar lobbywerk vanuit de krantenwereld. Maar Christian Van Thillo zette zelf de volgende puntjes op de i wat die subsidies betreft:
“1. Bpost maakt een belangrijke marge op dit contract. Deze informatie kreeg Van Thillo rechtstreeks van Bpost CEO’s Johnny Thijs, Frans Rombouts en Koen Van Gerven. Ze hebben alle drie toegegeven dat het om een aanzienlijke winstcontributie gaat die tot op zekere hoogte een vestzak-broekzak-operatie is voor de Belgische overheid aangezien die 51% van de aandelen van Bpost aanhoudt. Een bizarre redenering volgens de grootste krantenuitgever van het land.
2. Bpost zou een leger postbodes die voor dit contract worden ingezet, moeten ontslaan indien de onderneming het contract zou verliezen. Geen politieke partij staat te springen voor dit dreigend sociaal drama in eigen huis.
3. Van de subsidie voor de verdeling van tijdschriften die onder hetzelfde contract valt, gaat 72% naar overheidsgerelateerde publicaties zoals Visie (ACW), Kerk&Leven, Tribune (ABVV), publicaties van politieke partijen, enz.
4. De distributie van de Franstalige kranten zou in eigen beheer onmogelijk kunnen gebeuren aan de huidige kostprijs, terwijl DPG Media en Mediahuis dit wel zouden kunnen. In Nederland is dat overigens het geval, tot algehele tevredenheid van beide uitgeverijen. De Franstalige uitgevers weten dit en vragen vanzelfsprekend dat hun Vlaamse collega’s solidair zouden blijven ten voordele van de hele sector. Vermits we niet de doodgravers willen zijn van de Franstalige pers, hebben we dat ook altijd gedaan.”, aldus Van Thillo.
Er is dus meer aan de hand dan geld dat naar de krantenuitgevers vloeit. Van Thillo zet zelf zijn digitaal product HLN.be voorop als nieuwsdistributeur. Voor op de krant Het Laatste Nieuws en voor op zijn commercieel TV station VTM. De verklaring daarvoor ligt voor de hand. HLN.be verdelen kost buiten servers en electriciteit zo goed als niets.
De politiek loopt zoals steeds mijlenver achter op de realiteit. Op de laatste begrotingsronde werd beslist het subsidiedossier af te bouwen van 170 naar 120 miljoen euro. 120 miljoen euro voor papier recyclage. In zijn dagelijkse commentaar pleit Tijd-commentator Stefaan Michielsen voor de afschaffing van de subsidies. Dat hoort ook thuis in een liberale krant die het vrije ondernemerschap steunt en elke overheidsinmenging afkeurt. Misschien heeft het ook te maken met het feit dat de Tijd doorgaans als eerste titel wordt genoemd wanneer het gaat om het afschaffen van de gedrukte krant tijdens de week. De Tijd verschijnt nu al niet op maandag. Lezers van de krant zijn mensen die doorgaans veel tijd spenderen voor hun computerscherm. De weekendkrant zal dan omgevormd worden tot een lees-tijdschrift. Met veel foto’s.
De postsubsidies zijn tenslotte ook een immense vorm van concurrentievervalsing in het voordeel van de multimediale krantenbedrijven tegenover de kleine digitale uitgevers en tegenover de noodlijdende krantenwinkels.
In de kranten zelf wordt het discours van Christian Van Thillo zedig opzij gezet en dood gezwegen. Het is te zien op een schilderij van Pieter Brueghel de Oude: als het pap regent moet ge uw panneke buiten zetten.
