‘Hortus Conclusus’ is de naam van de nieuwe joint venture tussen de reus Jan De Nul en de veel kleinere bouwgroep EEG. Die laatste is in handen van de West-Vlaamse aannemer Karl Neyrinck uit Gullegem. Jan De Nul controleert 75 % van Hortus Conclusus, Karl Neyrinck 25 %. Samen haalden ze de opdracht binnen om de nieuwe gevangenis van Antwerpen te bouwen. Opdrachtgever is de de Regie der Gebouwen, de vastgoedbeheerder van de federale staat. De nieuwe gevangenis moet het huidige, verouderde complex in de Antwerpse Begijnenstraat vervangen. Het wordt een arresthuis voor personen die nog niet veroordeeld zijn. In totaal moet er plaats zijn voor 440 gedetineerden. De naam ‘Hortus conclusus’ is historisch en verwijst naar het middeleeuws katholieke begrip “gesloten tuin”. Die stond dan weer symbool voor de maagdelijke onaantastbaarheid, omheind met een muur. De familie Neyrinck komt onze ranglijst binnen met een vermogen van 26 miljoen euro.
De nieuwe Antwerpse gevangenis moet plaats bieden aan 330 mannen, 66 vrouwen en 44 gedetineerden in een psychiatrische afdeling. Het complex komt in de nabijheid van het justitiepaleis. Als alle vergunningen in orde zijn, kunnen de werken beginnen in de tweede helft van 2022 om klaar te zijn begin 2025. De gevangenis wordt gerealiseerd via een publiek-private samenwerking waarbij de overheid een privépartner in de arm neemt die het ontwerp, de bouw, de financiering én het onderhoud van de gevangenis voor zijn rekening neemt. Het ontwerp is opgevat volgens het principe dat het leven in de gevangenis zo veel mogelijk moet overeenkomen met de ‘normaliteit’ van het leven in de buitenwereld. De Regie der Gebouwen spreekt onder meer van ‘gebouwen op menselijke schaal’, met ook pleinen, straten, bomen en planten. Ook de historische naam verwijst daar naar.
“We willen gevangenissen die zijn aangepast aan de internationale normen en die zinvolle detentie mogelijk maken.”, zegt de liberale en ambitieuze minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) daarover. Toch stuit het hele porject nu al op kritiek. En wel van de vzw De Huizen die een strijd voert voor kleinschalige detentiehuizen die integratie in de samenleving zoveel mogelijke bevorderen.
“Hele bibliotheken zijn volgeschreven met uitleg waarom ‘normalisering van de detentiecondities’ niet haalbaar is in grote en middelgrote gevangenissen. Het instituut wint het er telkens van de individuele aandacht voor elke gedetineerde. De dupe zijn op termijn de toekomstige slachtoffers. Wat hebt u er aan als wie vrij komt hervalt, omdat er binnen niet echt met hem op maat is gewerkt en men hem buiten ondertussen vergeten is?” zo zeggen woordvoerders van de vzw. “Daarom begrijpen we niet waarom de Regie der Gebouwen nu de loftrompet steekt over het project ‘Hortus Conclusus’ dat bouwbedrijf Jan De Nul uit de grond zal stampen in Antwerpen. We laten ons niet vangen door grote en mooie woorden. Iedereen weet dat het verkooppraatjes zijn om een giga-bouwproject binnen te halen. (…) Punt is: dit wordt een nieuwe gevangenis, gebouwd aan het begin van de eenentwintigste eeuw, terwijl het concept gevangenis tot op de draad versleten is en bewezen heeft niet te werken.
