Zelden deed het overlijden van een zakenman zoveel inkt vloeien als de dood dit weekend van Bernard Tapie. Zakenman, sportinvesteerder, oplichter, politicus, zanger en acteur. De 78-jarige Tapie was dan ook een veelzijdige en omstreden man. Omstreden maar nooit saai, zoals de Franse media het graag hebben. Minder gezegd is dat Tapie zijn toevlucht zocht in België. Enerzijds om te ontsnappen aan een claim van het Franse gerecht van 403 miljoen euro. Anderzijds om te genezen van zijn maag- en slokdarmkanker. Beide gevechten heeft hij verloren. “Ik dacht: dat zou ik dan toch wel moeten hebben gemerkt?”, zo reageerde Tapie wanneer de Franse krant Le Monde in 2019 per ongeluk zijn overlijden bekend maakte. Het overlijdensbericht dat werd gepubliceerd vond hij overigens veel te negatief. Het heeft de Franse kwaliteitskrant er niet van weerhouden gisteren precies hetzelfde bericht opnieuw te publiceren.
Tapie werd geboren in 1943 in een Parijs arbeidersgezin. Zijn vader was metaalarbeider, moeder was verpleger. Op 23-jarige leeftijd start Tapie met een winkel in televisies. Later wordt hij bedrijfsdokter. Hij verdient een fortuin met het goedkoop opkopen van failliete bedrijven, om die vervolgens te reanimeren en door te verkopen. Hij wordt een publiek figuur. Zeker in 1986 wanneer hij de ook al noodlijdende voetbalclub Olympique Marseille opkoopt voor het symbolische bedrag van 1 Franse franc. De zakenman koopt topspelers zoals Basile Boli, Jean-Pierre Papin en Eric Cantona. De club wordt vanaf 1989 vijf keer achter elkaar kampioen van Frankrijk. Het grootste succes komt in 1993 wanneer Marseille AC Milan verslaat in de finale van de Champions League. Het is de eerste en tot dusver enige Franse club die een Europa Cup I of Champions League won. Maar met de roem is ook de val nabij. Tapie blijkt een wedstrijd tegen Valenciennes in de Franse competitie te hebben gekocht. Marseille raakt het kampioenschap van 1993 kwijt en belandt opnieuw in de financiële problemen. Later zullen verschillende Marseille-spelers in interviews toegeven dat zij in die periode op verzoek van Tapie regelmatig doping gebruikten, ook voor de finale tegen AC Milan.
Eind jaren tachtig is Adidas, sponsor van Marseille, in financiële problemen geraakt. Tapie leent in 1990 omgerekend 245 miljoen euro en koopt Adidas. Door reclamespotjes met Diego Maradona en door de productie naar Azië te verplaatsen, komt Adidas er razendsnel weer bovenop. Tapie omschrijft Adidas als “het project van zijn leven”. Tussendoor is Tapie nog even minister van Stadszaken onder president Mitterrand, maar door problemen met zijn bedrijven laat hij in 1993 na drie maanden de politiek achter zich. In 1996 belandt Tapie na een omkoopschandaal voor een half jaar in de gevangenis. Het is het einde van zijn zakencarrière. Hij wordt zanger, acteur en tv-presentator. (Lees verder onder de foto)
In 2008 krijgt hij van een Franse arbitragecommissie 403 miljoen euro toegekend, omdat de bank Crédit Lyonnais hem bedrogen zou hebben bij de verkoop van Adidas in 1992. Vijf jaar later levert hem dat de verdenking op van ‘oplichterij in georganiseerd verband’. Tapie zou zijn invloed hebben aangewend bij zijn goede vriend, de toenmalige president Nicolas Sarkozy, om de samenstelling van de arbitragecommissie te beïnvloeden. De Franse justitie eist vijf jaar cel, maar in 2019 wordt de vroegere zakenman vrijgesproken. De curatoren van de ondertussen ter ziele gegane bank Crédit Lyonnais laten echter niet los. Ze eisen de 403 miljoen euro terug van Tapie. Die had de bui echter zien hangen en repatrieerde zijn vermogen in de Belgische GBT Holding. In 2016 wordt die echter op vraag van hun Franse collega’s in beslag genomen door het Belgische gerecht. Tijdens het daaropvolgende juridische gevecht worden de Belgische belangen van Tapie verplicht geliquideerd. Nog dit voorjaar voert het Belgische gerecht een huiszoeking uit in de villa van Tapie in Saint-Tropez op zoek naar bewijzen inzake de afleiding van vennootschapsgoederen.
Het laatste woord is zoals steeds voor Tapie zelf. “Als je de Champions League wint, je minister bent geweest, zanger, acteur … wat heb ik níét gedaan? Ik kan niet ontkennen dat het leven mij verwend heeft.” zo zei hij in 2017 aan de krant Le Monde.
