Hoe de corruptie van Joseph Kabila (bijna onvermijdelijk) leidt naar Belgische ondernemers

Joseph Kabila (Foto: Belga Images)

In de periode 2013 tot 2018 heeft de toenmalige Congolese president Joseph Kabila minstens 122 miljoen euro weggesluisd uit de staatskas van het Afrikaanse land. Centraal daarbij stond de postbusfirma Sud Oil. De eerste transactie die Sud Oil deed in 2013 was de aankoop van een kantoorgebouw in Kinshasa. Dat vastgoed was eigendom van de Belgische ondernemer Philippe de Moerloose. Die kreeg daarvoor 12 miljoen dollar betaald. Een eerste schijf van 5 miljoen dollar kwam uit de Congolese centrale bank via de clan Kabila terecht op de Zwitserse USB rekening van de Moerloose. Die laatste zegt dat de vastgoedtransactie correct is verlopen. Later zal de clan Kabila de zakenman George Forrest onder druk zetten om zijn meerderheidsbelang in de Congolese BCDC bank te verkopen. Daarbij komt twee miljoen dollar als waarborg terecht op de persoonlijke rekening van George Forrest. De verkoop van de bank aan Kabila en consoorten zou echter niet plaatsvinden.

Het internationaal journalistiek onderzoek naar de clan Kabila wordt in België gevolgd door de kranten De Standaard en Le Soir. Het onderzoek spitst zich toe op de bancaire activiteiten van Joseph Kabila en consoorten. Het verhaal start in 2010, het jaar waarin de Afrikaanse bank BGFI (Banque Gabonaise et Française Internationale) zijn filiaal in Congo opent. Gloria Mteyu, een zus van Joseph Kabila, krijgt daarbij 40 procent van de aandelen van het bankfiliaal. Een paar jaar later wordt de adoptiebroer van Kabila, Francis Selemani, directeur-generaal van het Congolese filiaal van de BGFI. In 2013 wordt Gloria Mteyu voor 20 % eigenaar van de nepfirma Sud Oil. De tweede aandeelhouder is de echtgenote van Francis Selemani.



Het eerste wat Sud Oil doet is het gebouw kopen in Kinshasa dat de persoonlijke eigendom is van Philippe de Moerloose. Sud Oil beschikt op dat moment slechts over 100.000 dollar kapitaal. Maar de eerste schijf van 5,5 miljoen dollar komt vanuit de Centrale Congolese bank bij de clan Kabila terecht en zo bij de Moerloose. Later volgt de betaling in schijven van nog eens 7 miljoen dollar. Sud Oil vestigt zijn administratieve hoofdzetel in het gebouw waarvan een deel wordt verhuurd aan de BGFI bank. In de kranten zegt de Moerloose dat hij destijds de aandeelhouderslijst van Sud Oil heeft opgevraagd en dat daar geen familieleden van Kabila op stonden. (Lees verder onder de foto)

George Forrest (links) ontmoet Joseph Kabila, hier in 2003. (Foto: Belga Images)

De clan Kabila komt bijna onvermijdelijk ook terecht bij de Belgische financier George Forrest. Die is één van de meest fervente ondernemers in Congo. De jumping van de Forrest Group in Lubumbashi is nog ieder jaar een hoogtepunt voor de Belgische beau monde in Congo. De Forrest Group is wereldwijd actief in de bouw-en energiesector, de mijnbouw en de agro-industrie. Maar de zakenman controleert ook 67 procent van de lokale BCDC bank, de Congolese staat controleert sinds de jaren ‘60 26 procent van de aandelen. En Kabila laat zijn oog vallen op de BCDC-aandelen van Forrest. De Congolese president zet daarbij een nieuwe nepfirma in, Kwanza Capital, goed voor 23 miljoen dollar weggesluisd kapitaal. Tijdens een eerste overnamepoging, in 2013-14, stortte Kwanza twee miljoen dollar op de privérekening van Forrest. De storting gebeurde op 11 december 2013 en liep van een rekening bij de BGFI-bank naar die van George Forrest zelf, bij zijn BCDC-bank. Uiteindelijk lukte het Kwanza niet om BCDC over te nemen. Op de vraag van de Standaard of hij zijn garantie van twee miljoen dan heeft teruggegeven, wil Forrest Group niet antwoorden. “We hebben met Kwanza afspraken rond vertrouwelijkheid gemaakt, die ons niet toelaten om commentaar te geven over de voorwaarden van onze overeenkomst.”. luidt het antwoord.

De krant Le Soir heeft zich ook toegelegd op Egal, nog een nepfirma van Kabila. 41 % van Egal is in handen van Norbert Nkulu, de persoonlijke advocaat van de ex-president. De directie van Egal berust bij twee lokale ondernemers: de Belgo-Congolees Alain Wan en de Belg Marc Piedboeuf. Eén dossier van Egal illustreert de persoonlijke handel en wandel van Kabila. Egal betaalt op een bepaald moment 14 miljoen dollar aan All Ocean Logistics (AOL), een offshore bedrijf op de Faeröer eilanden. Dat bedrijf bezit één boot in opdracht van Egal: het koelschip El Nino. Kabila zal dit vrachtschip gebruiken om zijn grootste persoonlijke wens te verwezenlijken: de opbouw van een wildpark op zijn boerderij in Kingakati, ten zuiden van Kinshasa. Zoals Le Monde reeds in 2017 schreef, importeerde Egal vanuit Namibië aan boord van El Nino, giraffen, zebra’s, buffels, gazellen en blauwe gnoes naar het presidentiële landgoed in Congo. Op het internet vonden we daarvan onderstaande lokale videoreportage terug over Kingakati.