Komt de Oostendse hand van Leopold II boven water?

Tijdens een koele nacht in januari 2004 waren een aantal jonge Oostendenaars twee uur lang met een ijzerzaag in de weer op de Zeedijk in Oostende. Ze amputeerden de hand van een slaaf in de beeldengroep ‘Dank der Congolezen’. De daders waren lid van de actiegroep De Stoete Ostendenoare. Ze eisten dat de stad Oostende bij het beeld een bord met toelichting en excuses zou plaatsen over het bewind dat Leopold II voerde in “zijn” vrijstaat Congo. Dat gebeurde nooit. Dus bleef de hand verborgen. Vanavond echter zou het bronzen stuk van 10 kilogram in Gent worden overhandigd aan Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz. Maar dat wordt dan weer onmiddellijk tegengesproken. Het zou enkel om een afgietsel gaan.



De beeldengroep aan de zogenaamde “Drie gapers” op de Oostendse dijk toont hoe een aantal Congolezen hun dank betuigen aan koning Leopold II. Van 1885 tot 1908 beheerde die de kolonie Congo als zijn persoonlijk wingewest. Het maakte hem tot de rijkste man wereldwijd van zijn tijd. De Belgische koning herinvesteerde de opbrengsten uit Congolees rubber en katoen massaal in vastgoedprojecten in Brussel en Oostende. In zijn zog waren er heel wat ondernemers en bedrijven die neerstreken in het centraal Afrikaanse land. Maar dat succes eiste ook een menselijke tol. Met name tegen werkonwillige Congolezen werden menselijke wreedheden uitgevoerd. In 1906 publiceerde de Amerikaanse krant The New York Times een foto van Congolese arbeiders met afgehakte handen. De Stoeten Ostendenoare eiste dat die foto’s bij het beeld zouden worden geplaatst.

Onder meer de heropening van het Afrikaanse museum in Tervuren deed de discussie over de rol van Leopold II terug oplaaien. Er kwamen opnieuw pleidooien dat België zich zou verontschuldigen voor zijn koloniaal verleden. Republikein en N-VA voorzitter Bart De Wever zag onmiddellijk zijn kans. Voor hem gaat het om een persoonsgebonden koningskwestie en kan enkel koning Filip in naam van zijn familie excuses aanbieden. De kans dat Filip zo iets doet, is zo goed als onbestaande. (Lees verder onder de foto)

De iconische foto van de 36-jarige Patrice Lumumba kort voor zijn executie.

De Stoeten Ostendenoare speelt daar handig op in. De actiegroep zegt nu dat ze de hand enkel willen inruilen voor de tand van de in 1961 vermoorde linkse Congolese leider Patrice Lumumba. Die tand, verborgen in een doos in het Brusselse Justitiepaleis, is het laatste fysieke restant van Lumumba. Na te zijn vermoord werd zijn lichaam opgelost in zwavelzuur. De moord gebeurde in opdracht van de Amerikaanse CIA met medeweten van de Belgische regering. Ook toenmalig koning Boudewijn zou volgens sommigen op de hoogte zijn geweest van de moordplannen en zou ze niet hebben verhinderd.