Mark Koster is een Nederlandse onderzoeksjournalist, medeoprichter van de website “Follow the money”. Hij schreef een boek van 467 pagina’s over Christian Van Thillo, getiteld “De Belg”. In Nederland kijkt men met vreemde ogen naar Van Thillo, de Belg die de grootste uitgever werd van Nederlandse kranten. Het boek van Koster leest vlot, te vlot volgens sommigen, met veel smeuïge details, met veel nadruk op het verhaal hoe de jonge macho Van Thillo uitgroeide tot de machtige media ondernemer, in België onder meer eigenaar van HLN.be en VTM, en in Nederland van De Volkskrant en AD.nl. Het boek duidt nadrukkelijk op de cultuurverschillen die niet hebben verhinderd dat Van Thillo de Nederlandse kranten naar zijn hand zette. Het gaat een stuk voorbij aan het feit dat de Belg dat deed zonder beroep te doen op extern kapitaal en zijn ondernemerssucces op eigen kracht vorm gaf. Dat dat ten koste ging van de journalistieke cultuur deert Van Thillo niet. Hij ziet zichzelf in de eerste plaats als ondernemer en behoeder van de familiale Van Thillo continuïteit.
Wanneer je “De Belg” leest, zie je het beeld van een jonge verwende rijkeluiszoon die met vallen en opstaan, vooral dan op ethisch vlak, uitgroeit tot de grootste media ondernemer van België en Nederland. Dat laatste is niet evident. Als Vlaamse lezer verlies je jezelf soms in de waterval van Nederlandse namen en omgekeerd. Als mediakenner lees je het boek trouwens met andere ogen dan een buitenstaander. Maar toch leer je veel. Over de media in België en over DPG, het bedrijf van Christian Van Thillo. Koster legt vooral de pijnpunten bloot. Bijvoorbeeld over de verschillen tussen de politici Alexander De Croo en Kris Van Dijck. De eerste was in 2019 actief als topman van de Vlaamse liberalen bij de regeringsvorming. Toch vond hij nog tijd om de Italiaanse pornoster Eveline Dellai via whats’appjes uit te nodigen voor een privé bezoek, iets wat Dellai wel wou doen voor 4.000 euro voor twee uur. Ze vertelde daarover vrijuit in de Italiaanse media. Ook in de kwaliteitskrant Corriere della Sera. Waarop De Croo telefonisch aan Van Thillo vroeg het verhaal uit zijn media te houden, wat ook gebeurt. N-VA politicus Kris Van Dijck was in datzelfde jaar 2019 kort voorzitter van het Vlaams parlement tot op de Vlaamse feestdag het nieuws lekte dat hij in contact stond met een bevriende escortdame. Van Dijck belde niet met Van Thillo en zag zijn verhaal breed uitgesmeerd worden in de media waarna hij besmeurd met pek en veren ontslag moest nemen als parlementsvoorzitter. Dat is het verschil tussen beide politici die allebei met een dame van lichte zeden communiceerden, schrijft Koster, de ene werd premier de andere moest beschimpt ontslag nemen.
Dat alles speelt zich af in een veranderende wereld. De digitalisering zorgt voor revolutie. Wat vroeger een gesloten verhaal was, distributie van media, werd plots een open verhaal waar iedereen vrij zijn mening kon verkondigen. Dat zorgde er voor dat het systeem van aanbod journalistiek werd omgekeerd tot een vraag journalistiek. Redacties moeten schrijven wat de lezer wil, niet meer wat ze denken dat de lezer moet weten. De algoritmes van Google zijn even vernietigend voor de journalistiek als de bedrijfsstrategie van Christian Van Thillo. Beiden zijn dan ook concurrenten van elkaar.
Mark Koster citeert verschillende keren de media analyses die we publiceerden op onze website De Rijkste Belgen. Hij staat in eerste instantie stil bij de journalistieke kostprijs die werd betaald om het vermogen van Christian Van Thillo op te tillen. “Van Thillo houdt van journalistiek, maar niet per se van journalisten.” schrijft redacteur Marcel Wiegman in de Nederlandse krant Het Parool, eigendom van Van Thillo en DPG, over het boek van Koster. “Wie betaalt, bepaalt. En dat zijn in de wereld van Van Thillo niet de redacties. Om zich heen heeft hij een schil van ‘kardinalen’ verzameld, of, in de nogal ronkende stijl van Koster: slopers, beulen en pitbulls. Mensen die met harde hand door de DPG-wasstraat zijn gehaald. Volgens Koster ‘goedbetaalde lakeien en laffe jaknikkers die hun journalistieke hart hebben begraven in de kelder waar hun champagne gekoeld staat’. Wie niet met de baas mee marcheert, valt af.” Om daarna als volgt te besluiten, over zichzelf: “Dat zijn geen fijne teksten voor wie bij een DPG-krant werkt.” (Lees verder onder de foto)
“Terwijl de koning van Nederland de archieven van de familie ter beschikking stelt om ook de duistere waarheid over de Oranjes te openbaren, gooit de koning van DPG de deur op slot voor pottenkijkers.” schrijft Koster in zijn nawoord waarmee hij Van Thillo op dezelfde lijn zet als de Nederlandse koning Willem. Dat kan dus tellen. Het wijst meteen ook op de moeilijke positie van Koster. Hij moest wellicht wel kritisch zijn, noblesse oblige. Dat hij daarbij voorbij gaat aan het zakelijk ondernemersaspect is dan ook maar zo. Bijvoorbeeld hoe Van Thillo er in 2003 in slaagt via een investering van 4 miljoen euro de facto eigenaar te worden van de krant Het Parool, ooit gestart als verzetskrant tijdens de Tweede Wereldoorlog en Van Thillo afkomstig zijnde van een collaboratiefamilie. Vier miljoen euro rechtstreeks geïnvesteerd in de krant en niet betaald aan de aandeelhouders. Het boek kijkt enkel terug, niet vooruit. Vraag is waar Christian Van Thillo met zijn mediabedrijf inclusief zijn Nederlandse kranten naar toe wil. En de vraag is of Nederland zijn kranten terug wil. En tegen welke prijs.
Mark Koster: De Belg; Christian Van Thillo, de mediakoning van de lage landen. Uitgeverij Prometheus, €24,99
