Wanneer in Vlaanderen nieuwe grote vastgoedprojecten vastlopen in overregulering, confer Uplace, voetbalstadion Brugge, Ventilus en Oosterweel, botsen ze in Brussel op historische problemen. Maar wel met een enorme impact. De inzet vormt de bouw van de nieuwe metrolijn 3 die het Zuidstation Bruxelles Midi verbindt met het metrostation Anneessens. De Brusselse vervoersmaatschappij MIVB besteedde die opdracht uit aan het consortium Toots dat bestaat uit Besix, in handen van Johan Beerlandt, en de familiale aannemers Jan De Nul en Willemen. De metrolijn omvat een tunnel van 1 kilometer waarvan 120 meter onder het Brusselse Zuidpaleis loopt. Die tunnel blijkt terecht te komen in de drassige, historische overbrugging van de Zenne. Het hele project dreigt door die instabiele ondergrond acht jaar vertraging op te lopen en ruim 170 miljoen euro extra te kosten. De twee partijen lijken regelrecht tegenover elkaar te staan.
Het Zuidpaleis is gedeeltelijk gebouwd op de oude overkoepelde Zenne, de rivier die dwars door Brussel liep. Die drassige ondergrond zorgt nu voor grote problemen. De steunpilaren die de tunnelwanden moeten vormen, blijken niet recht maar schuin de grond in te gaan, waardoor ze geen waterdichte afsluiting vormen. Daardoor liggen de werken onder het Zuidpaleis sinds midden 2021 stil. De MIVB vroeg een studiebureau om raad. De conclusie luidde dat het consortium aannemers zwaardere en langere palen moet gebruiken. ‘Daarvoor vraagt het consortium 170 miljoen euro extra, nog eens zoveel als wat het hele stuk tussen het Zuidstation en het metrostation Anneessens kost’, zegt MIVB-CEO Brieuc de Meeûs aan het Brusselse medium Bruzz. ‘En de deadline schuift met acht jaar op.’ De MIVB vindt dat scenario alleen mogelijk tegen een ‘aanvaardbare prijs en een acceptabele timing’.
Het alternatief is nog ingrijpender: slipwanden die vanuit het Zuidpaleis door grote kranen en graafmachines in de tunnel worden geïnstalleerd. In dat geval moet het Zuidpaleis, gebouwd in 1880, gedeeltelijk afgebroken worden. De gevels kunnen blijven staan, maar het dak moet eraf en het complex moet later heropgebouwd worden. De aannemers zelf zijn niet echt onder de indruk van de zware kritiek. “Door onvoorziene omstandigheden in de ondergrond zijn technische problemen opgedoken, waardoor wij de werken niet verder kunnen zetten”, zegt Besix woordvoerder Florence Bribosia aan Bruzz. “Onder meer omdat we de veiligheid niet kunnen garanderen.” Volgens Bribosia moet de opdracht herzien worden. “Het ontwerp van de tunnel is de verantwoordelijkheid van onze klant, de MIVB, en haar studiebureaus. Zij hebben dat ontwerp in een lastenboek gegoten en wij voeren die opdracht uit. Als de opdracht nu verandert door onvoorziene omstandigheden, moet daar in open dialoog over gepraat worden.”
“De situatie is complex en belangrijk”, besluit Bribosia. “Een open dialoog is daarom essentieel. Wij willen zeker geen polemiek creëren.” In het slechtste geval gaan beiden partijen uit elkaar en verzandt het metroproject letterlijk in de Brusselse modder.
