Met Lutosa worden schatjes van patatjes Belgische geschiedenis

De Britse voedingsmultinational Nomad Foods, onder meer eigenaar van Iglo, gaat het Belgische merk Lutosa uit de markt halen en vervangen door Belviva. Meteen wordt daarmee een stuk Belgisch industrieel succes naar de geschiedenisboeken verwezen. Lutosa was het succesverhaal van twee Oost-Vlaamse boerenzonen, Guy en Luc Van den Broeke. Boerenzonen met gezond verstand. Vanuit het familiaal agrarisch aardappelbedrijf met wortels in het Oost-Vlaamse Olsene bouwden ze een voedingsbedrijf uit op Europese schaal. Met de slogan “schatjes van patatjes” creërden ze een gigant van diepvriesfrieten. De broers Van den Broeke kunnen als voorbeeld staan voor het succes van de Vlaamse aardappelindustrie. Dat ze hun bedrijf voor veel geld uit handen lieten gaan, is daar een inherent onderdeel van.



Guy en Luc Van den Broeke komen intieel terecht in het familiaal bedrijf dat zich toelegt op de verkoop van aardappelen. Maar in 1977 gooien de broer het roer om. Ze zien hoe de industriële verwerking van aardappelen meer geld opbrengt dan alleen maar de verkoop van het basisproduct. Dus ze besluiten zelf in de verwerking te stappen. In 1977 kopen ze in Leuze-en-Hainaut het failliet gegane Jacson Frigo op, een fabrikant van aardappelvlokken. Ze startten er met de productie van diepgevroren frietjes.

In 1981 wordt de naam Lutosa gelanceerd, Latijn voor Leuze, de nieuwe thuisbasis van de broers. Vier jaar later volgde de eerste forse capaciteitsuitbreiding met de bouw van een nieuwe productiehal. In 1988 neemt Lutosa in Sint-Eloois-Vijve bij Waregem het groenteverwerkend bedrijf Primeur over. Kort na de overname wordt ook daar overgeschakeld op enkel aardappelverwerking. De fabriek produceert nu vooral diepgevroren frieten en aardappelvlokken voor instant puree. In 1998 wordt naast de fabriek van Primeur een nieuwe fabriek gezet voor de versgekoelde frietjes, vooral bedoeld voor de horeca. (Lees verder onder de foto)

Lutosa wordt een succesverhaal met verkoop over heel Europa. Ondertussen consolideert de sector. Kleine bedrijven worden opgeslokt door grote bedrijven. De broers Van den Broeke willen daarin hun rol spelen. Het Belgische bedrijf staat mee aan de wereldtop in zijn sector, naast groepen als het Canadese McCain, de Amerikaanse spelers Simplot en Lamb Weston, en de Nederlandse groepen Farm Frites en Aviko. ‘We hebben onze ambitie om wereldwijd tot de top tien te behoren waargemaakt’, zegt Guy Van den Broeke in één van zijn zeldzame interviews in 2006. ‘Maar het is niet direct ons doel om tot elke prijs verder op te klimmen op die ladder. We willen niet per se de grootste zijn, wel de beste. Kwaliteit is voor ons het allerbelangrijkste.’

Het blijkt een verkooppraatje te zijn. Korte tijd later stappen beide broers in het groeiverhaal van de Vlaamse agro diepvriesindustrie. In 2007 koopt de familiale groep Pinguin het totale aandelenpakket van Lutosa, waardoor hun naam verandert in PinguinLutosa. Het bedrijf blijft deels een familiaal bedrijf waarvan meer dan de helft van de aandelen in handen is van de families Dejonghe (Pinguin – groenten), Van den Broeke (Lutosa- aardappelproducten), Deprez (Univeg), Desimpel (Tosalu) en Dumolin (Koramic Finance). Later zal Hein Deprez als grote consolidator uit die hele beweging komen en wordt het ondertussen fel geplaagde Greenyard geboren. Lutosa is dan al in handen van McCain. Die zal later zelf incasseren door Lutosa op zijn beurt te verkopen aan Nomad. Bij de overname door McCain verplicht de Europese mededingingsautoriteit McCain de merknaam Lutosa binnen een bepaald tijdsbestek te schrappen.In 2019 moet Nomad Foods die belofte nakomen en verdwijnt de naam Lutosa dan ook van de markt en wordt hij vervangen door Belviva.

Na de verkoop van Lutosa beheren beide broers Van den Broeke een vermogen van om en bij 175 miljoen euro. Ze nemen een discrete plaats in onder de Rijkste Belgen en trekken zich terug uit het actieve economische bestaan. Enkel sporadisch zien we ze nog terugkomen bij een aantal kleinere investeringsprojecten.