De familie Debaillie [329]

Vermogen € 68 904 000
Gekend als Debaillie Voeders
Activiteit Veevoeder en beheer vermogen
Inplanting Roeselare
Huidige positie 329


In de jaren 1930 ruilt Henri Debaillie het beroep van aardappelboer voor dat van handelaar. Belangrijke reden daarvoor was de komst van de coloradokever die de aardappel oogsten danig aantastte en de export naar Frankrijk ondermijnde. Henri concentreert zich op de verkoop van samengestelde veevoeders, granen en ook koloniale waren.

In 1936 koopt hij grond aan langs het kanaal te Roeselare. Daarop zet hij een atelier neer voor het mengen van veevoeders. Langzaam maar zeker zet hij ook stappen naar de productie van veevoeder. In 1957 wordt in Roeselare een nieuwe fabriek gebouwd. In vier jaar tijd verdubbelt de omzet bijna, van 274 miljoen Belgische frank in 1961 tot 470 miljoen frank in 1965.

Henri heeft drie zonen: Julien, Valère en Gabriël. Maria is de dochter van Valère. Ze trouwt met Antoon Maselis die de leiding van het bedrijf op zich neemt. Maar hij komt daarbij meer en meer in botsing met zijn aangetrouwde familie. In 1989 neemt zijn aangetrouwde neef Luc, zoon van Julien, de aandelen van Maselis over. Later verkoopt ook de oom Gabriël zijn aandelen in het familiaal bedrijf aan zijn neef Luc. Zowel Antoon Maselis als Gabriël Debaillie blijven actief in de veevoedersector. Patrick Maselis, zoon van Antoon, zal later ook het succesvolle Poco Loco uitbouwen, producent van ontbijtgranen. De kinderen van Gabriël van hun kant doen al snel hun veevoederbedrijf D2000 van de hand.

In 1999 slaat het noodlot toe. In dat jaar krijgt De Brabander Voeders, producent van voeder voor gevogelte, gesmolten dierlijk vet van vetsmelterij Verkest uit Deinze. Achteraf bleek het om een mengsel van dierlijk en technisch vet te gaan. Daardoor kwamen pcb’s en dioxines in de voedselketen terecht. Vanuit De Brabander kwam de dioxine ook terecht bij Debaillie. Die merkt problemen bij zijn klanten en laat verschillende analyse uitvoeren. En ontdekt de aanwezigheid van dioxine. Debaillie wordt daardoor als het ware de ‘uitvinder’ van de dioxine. En meteen krijgt het bedrijf in de pers, onterecht, de zwarte piet toegeschoven. In werkelijkheid was het bedrijf, wat later ook bleek, een van de grootste gedupeerden. Aan de basis van de dioxinecrisis ligt de vetsmelter Verkest. Die zal later veroordeeld worden tot het betalen van 1 miljoen euro schadevergoeding aan Debaillie. Die laatste neemt binnen de hele dioxinecrisis wel zijn dorpsgenoot De Brabander Voeders over. (Lees verder onder de foto)

De dioxinecrisis, het beeld van dode kippen zoals het te zien was op het tv nieuws.

Dat heeft niets te maken met de dioxinecrisis, zal Luc Debaillie daarover later zeggen, het was een puur operationele samenwerking. Maar de dioxinecrisis zal altijd een zwart kruis blijven op de geest van Luc Debaillie. De industrieel is ook al langer aandeelhouder van Kredietbank. In 1975 wordt hij bestuurder van de grootste Vlaamse bank, iets wat hij 30 jaar lang zal blijven. Wanneer zijn zoon Philippe aan het hoofd komt van het veevoeder bedrijf, moet hij echter alle zeilen bijzetten om het bedrijf overeind te houden. Centraal daarin staat de Nederlandse holding Copper Mountain. Philippe Debaillie moet alle likwiditeiten uit Nederland terughalen om de Belgische industriële activiteit te saneren. Beter vergaat het de participatie van 46 % die de familie wist op te bouwen in Westvlees, de grootste Vlaamse verwerker van varkensvlees in handen van de familie Claeys. In 2020 werd nog bekend dat die 20 miljoen euro aan winst naar boven bracht.

In Lendelede vinden we ook Frans Debaillie terug, een specialist in neus-keel-oor ziekten. Zijn broer Paul was dan weer huisarts. Frans Debaillie trouwt met Annie Cambien, de dochter van Victor Cambien. Samen met Jozef Delbaere, Fernand Collin en Baldewijn Steverlynck, bekend van het bedrijf Picanol en op dat moment voorzitter van het Vlaams Economisch Verbond (VEV, het huidige VOKA), lag die in 1935 aan de basis van de oprichting van de Kredietbank. Cambien wordt meteen ook directeur van de Kredietbank zetel in Kortrijk. Ook hij was jarenlang een vaste familiale aandeelhouder van Kredietbank.

Frans Debaillie gaat met zijn echtgenote Annie Cambien in de Hoge Mosscher wonen, een 13de eeuws kasteel in Kortrijk dat het ouderlijk huis was van de familie Cambien. Meteen lijkt Frans Debaillie daarmee het noodlot te tarten. Zijn echtgenote komt uit een gezin van 11 kinderen. Dat gezin Cambien woonde in het kasteel Hoge Mosscher. Op zondag 26 maart 1944 is er bomalarm. Een Duitse luchtaanval. De ouders Cambien zijn niet thuis. De gouvernante vlucht met de kinderen in de kelder van het kasteel. Een voltreffer doet die kelder instorten. Naast de gouvernante komen zes kinderen van het gezin om het leven. (Lees verder onder de foto)

Kasteel Hoge Mosscher in Kortrijk

Na de oorlog wordt het kasteel heropgebouwd. Het echtpaar Debaillie-Cambien krijgt vier kinderen, drie dochters en een zoon, Tom. Die laatste groei echter op voor galg en rad. Zijn ouders wilden dat hij bankier werd in de voetsporen van zijn grootvader. Tom haalde met onderscheiding zijn diploma economie, maar werd bodybuilder. Hij kroonde zichzelf tot Belgisch kampioen en wereldkampioen. Maar zijn leven liep verkeer. Hij werd meerdere keren gearresteerd. Omdat hij anabolica gebruikte. Omdat hij winkeliers afdreigde. Omdat hij een auto stal. Omdat hij een agent bedreigde met een spade. Omdat hij in de Kortrijkse uitgaansbuurt een twintiger zonder reden in coma sloeg.

In 2015 neemt de 85-jarige Frans Debaillie zijn dan 51-jarige zoon Tom terug in huis in het kasteel. Moeder Annie is dan al enkele jaren terug overleden. In april 2020 wordt Franse Debaillie vermoord terug gevonden op de trappen van het kasteel. Het parket heeft al snel een potentiële dader in het oog: de zoon Tom. In de zomer van 2020 zit die nog steeds in voorarrest.

In Lichtervelde herinneren ze zich dokter Debaillie om andere redenen. Zijn zus Agnes hield er tot 2017 de half iconische dorpscinema De Keizer in het leven. Wanneer het financieel moeilijk was, stond haar broer Frans aan haar zijde.