RIP: Paul-Emmanuel Janssen, de man die de titel ‘baron’ van zijn naamkaartje schrapte

Paul-Emmanuel Janssen (midden) met rechts van hem koning Albert II op een archiefbeeld van 1997. Een jaar later zou Albert II de banier onder druk zetten om de overname van zijn bank door Fortis en Maurice Lippens goed te keuren. (Foto: Belga Images)

De gewezen bankier Paul-Emmanuel Janssen is op 92-jarige leeftijd overleden. Janssen, telg uit het gelijknamige bankiersgeslacht, werd in 1989 voorzitter van het directiecomité van de Generale Bank en werd later ook voorzitter van de raad van bestuur. De Generale Bank was op dat moment de grootste bank van België en was historisch vergroeid met de aandeelhoudersfamilie Janssen. Paul-Emmanuel Janssen stond aan het hoofd van de bank wanneer die zou worden overgenomen door de verzekeringsgroep Fortis, toen onder leiding van graaf Maurice Lippens. Janssen kantte zich tegen die overname van de bank door een verzekeraar. Hij koos voor een overname door de Nederlandse bank ABN-Amro. Maar Maurice Lippens zette al zijn adellijke connecties in om zijn slag thuis te halen. Daarbij ook koning Albert II. Het verhaal wil dat koning Albert II, die het dossier van dichtbij volgde, vanuit zijn Zuid-Franse vakantieoord met Janssen belde om hem onder druk te zetten en te eisen het bod van Fortis en Lippens te steunen. Wat Janssen weigerde. En waarna de bankier meteen ook de titel baron van zijn visitekaartje schrapte.

De overname van de Generale Bank door Fortis was op dat moment zeer omstreden. Desalniettemin slaagde Lippens in 1998 in zijn overname. Tijdens een live interview op de openbare omroep korte tijd later zei hij dat de overname van de bank “een geschenk was voor de koning”. Maar tien jaar later in 2008 wou Lippens zelf een bod uitbrengen op ABN-Amro. Dat werd echter doorkruist door de bankencrisis die leidde toe de val van Fortis en Lippens. Een aantal Vlaamse vermogende aandeelhouders hadden zich altijd verzet tegen Maurice Lippens. In 2008 kwam Frank Arts naar voor als hun woordvoerder. De zus van Frank Arts, Dora Janssen Arts, is de weduwe van dokter Paul Janssen, oprichter van Janssen Pharma. Frank Arts hielp het familievermogen mee beheren. Hij was ook samen met de toenmalige ondernemer Piet Van Waeyenberge een van de Vlaamse verankeraars van Fortis.



‘Hij dacht alleen aan zichzelf, zelfs niet aan zijn familie, denk ik.’, zo vertelde Arts over Lippens’ besluit om de bank over te nemen. ‘Ik verwijt hem echt wat hij gedaan heeft. Maar hij was niet meer in staat… De oude humaniora leidt nog tot iets. Toen ik aan Paul-Emmaunel Janssen zei: il est devenu fou, zei Paul-Emmanuel: ‘Er is een tekst uit de oudheid die zegt dat het kwade komt omdat de goden de geest van de mens in de war brengen.’ Dat is een tekst van Sofokles, uit de tragedie Antigone. Ik vond het merkwaardig dat Paul-Emmanuel dat meteen zei. Ik ben er echt van overtuigd. Ik denk echt dat Lippens gek geworden is.’

Paul-Emmanuel Janssen kreeg ook zijn eigen familie tegen zich in de saga rond de Generale Bank. Hij was een zoon van Charles-Emmanuel baron Janssen, volksvertegenwoordiger, vicevoorzitter van de Generale Bank en voorzitter van Union Chimique Belge (UCB), en jonkvrouw Maya Boël, dochter van senator en industrieel Pol-Clovis baron Boël. Hij trouwde met Nadine van der Straten Waillet, telg uit het geslacht Van der Straten. Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren. Hij hertrouwde later Cécilia Löfgren.

Hij was een broer van Eric Janssen en Daniel Janssen, een oom van Nicolas Janssen en een neef van Evelyn Janssen, Pol-Gustave Boël, Yves Boël, Mickey Boël en Jacques Boël. De drie broers woonden elk in een kasteel in de rand van Brussel waarvan de drie tuinen verbonden waren door een rivier. Janssen promoveerde tot doctor in de rechten aan de Université libre de Bruxelles (ULB) en behaalde een MBA aan de Harvard-universiteit in de Verenigde Staten. Beroepshalve was hij bankier bij de Generale Bank, die zijn grootvader Emmanuel Janssen mee oprichtte. Hij werd in 1988 in opvolging van Eric de Villegas de Clercamp voorzitter van het directiecomité, wat hij bleef tot 1992. Fred Chaffart volgde hem in deze hoedanigheid op. Vervolgens was Janssen voorzitter van de raad van bestuur van 1992 tot 1998. Zowel Chaffart als Janssen stapten in 1998 op na de overname van de bank door Fortis en niet door ABN-Amro.