De naam Mossack Fonseca brandt dezer dagen op ieders lippen als de inrichters van ’s wereld grootste offshore leverancier. Maar wie zijn de sleutelfiguren van die constructie: Ramon Fonseca en Jürgen Mossack? Een verhaal dat ons van de Waffen SS over Midden-Amerika tot de elite van de Europese banken brengt. En niet te vergeten, de Verenigde Staten die boven alles proberen de te grote macht van de offshore leveranciers te controleren of te breken waar nodig.
Minister van Financiën Johan Van Overtveldt (N-VA), zelf gewezen journalist, heeft aan de media De Tijd, Knack, MO en Le Soir een copie gevraagd van de stukken uit de Panama Papers die betrekking hebben op Belgische ingezetenen. Maar hij grijpt naast de buit. De betrokken redacties hebben een contract afgesloten met het journalistenconsortium ICIJ waarin staat dat ze geen stukken kunnen doorgeven aan derden zonder de toestemming van het concern.
Nu kan u het zelf eens proberen. Het journalistenconsortium ICIJ plaatste op zijn website een animatie die u toelaat zelf een offshore bedrijf op te starten. U kan daarbij kiezen tussen drie figuren: de voetballer Juan Penalti, de politica Poly Tissien en de zakenman Edmund von Kronen. Voor elk van hen geldt een ander pad dat u kan bewandelen. Maar pas op, dat pad ligt bezaaid met wolfsklemmen en schietgeweren. Succes !
In goede en in kwade dagen, zolang ze maar niet aan mijn geld zit. Dat moet zowat het adagium zijn dat speelt bij vermogende mensen wanneer ze hun fortuin verbergen in een Panamese vennootschap om het te onttrekken aan het oog van hun partner. De onderzoeksjournalisten van het ICIJ hebben een aantal opmerkelijke constructies blootgelegd waarbij Panamese vennootschappen de hoofdrol opeisen bij een echtscheiding.
De krant De Tijd komt vandaag met nieuwe namen van Rijkste Belgen die gebruik maken van schermvennootschappen in Panama, geleverd door het kantoor Mossack Fonseca. Het gaat om vijf families. Drie daarvan, de families Saverys, Kandiyoti en Van Den Broeke, zeggen dat er niets illegaals is gebeurd en dat ze volledig fiscaal in regel zijn. De families Swenden en De Cloedt onthielden zich van commentaar. Ook het bureau Mossac Fonseca, bron van het massale lek, heeft ondertussen een verdedigingslijn opgezet. We hebben ons altijd aan de wet gehouden en zijn nog nooit betrokken geweest in een crimineel onderzoek, aldus het bureau, we doen enkel wat onze klanten vragen en beheren of manipuleren zelf geen geldtranscaties.
Ook de Rijkste Belg, de adellijke familie de Spoelberch, duikt op in de Panama Papers. de Spoelberch is meteen ook één van de belangrijkste aandeelhouder van de biergigant AB InBev. Afstammelingen van de bierfamilie verscholen achter schermbedrijven, zo schrijft de Tijd. Ze hebben nietszeggende namen zoals Retro Marketing Corp., Rolph Marketing Corp., Greyberg Holdings en Artistissimo Corp. Allemaal aangekocht via tussenpersonen in Zwitserland en Luxemburg.
Peter en Bart Denoo zijn twee whizzkids die als softwareontwikkelaar in 1992 hun werkgever Barco vaarwel wuiven en hun eigen bedrijf opstarten. Artwork Systems wordt specialist in prepress software. Wanneer het succesvol bedrijf in 1996 naar de beurs wordt gebracht, zetten beide broers samen met hun vennoot Guido Van der Schueren, een structuur op die loopt over Luxemburg en eindigt in Panama. Het is ook in Panama dat de meerwaarden op de beursintroductie eindigen. De BBI ziet dat echter niet zitten en legt in 1999 een claim van 58 miljoen euro op het bedrijf. In 2003 komt het tot een dading met de fiscus. Het bedrijf betaalt 12 miljoen euro. In december 2003 brengen beide broers hun Panamese vehikels Kroy Finance Corp. en Widmer Development Corp over naar België. Bart Denoo is nu goed voor een vermogen van 103 miljoen euro, zijn broer Peter weegt 95 miljoen euro. “De constructie die we via Panama hadden opgezet, was perfect legaal. Uiteindelijk hebben we met die dading ingestemd om er vanaf te zijn. Op zo’n ogenblik is het niet belangrijk of je gelijk hebt of niet. Je denkt alleen aan het belang van de onderneming. Maar eigenlijk vind ik dat ik nul euro had moeten betalen.” zo stelde Guido Van der Schueren achteraf in de pers. U leest hier het verhaal van de broers Denoo.
Jean-Pierre Van Rossem was van 1988 tot 1991 actief als oplichter van goedgelovige vermogende Belgen. Van Rossem slaagde er in de media wijs te maken dat hij de sleutel tot de gouden graal in handen had. Die sleutel luisterde naar de naam Moneytron, een beleggingssysteem dat onfeilbaar was. In feite was Van Rossem een gewone oplichter, zij het een met veel lef. Nochtans wilden nogal wat vermogende mensen een graantje daarvan meepikken. Een beetje onder het Vlaamse motto: “Het moest eens waar zijn!”. Maar niemand wilde herkend worden als belegger bij Van Rossem. Een aantal van die mensen gingen schuil achter twee Panamese holdings: Parcifal en Galatsi Royal Investments. Vooral die laatste naam was voer voor speculatie. Van Rossem wist zelf niet met 100 procent zekerheid wie schuil ging achter die twee holdings. Dat verhinderde hem niet om regelmatig aan name dropping te doen. Dat hield weinig risico’s in. Niemand kon immers controleren wie de echte eigenaars waren van de Panamese holdings. Een mooi voorbeeld van de anonimiteit van Panamese schermvennootschappen.
De Midden-Amerikaanse staat Panama davert op zijn grondvesten nu miljoenen documenten zijn gelekt uit het advocatenbureau Mossack Fonseca. Uit die documenten blijkt hoe de machtigen en rijken der aarde via offshore financiering hun vermogen verborgen houden voor vriend en vooral voor vijand. De Russische president Vladimir Poetin komt in de schijnwerpers, maar net zo goed voetbal-bobo Michel Platini. In België is als eerste de naam gevallen van Franco Dragone van wie we eerder al het reilen en zeilen brachten. In België zet minister van Financiën Johan Van Overtfeldt (N-VA) de BBI prioritair aan het werk op het dossier.
Minsten 732 Belgen, of buitenlanders met een Belgisch adres, hebben de voorbije jaren minstens 1.144 offshore bedrijven opgericht in Panama. Zo blijkt uit gegevens van het advocatenkantoor Mossack Fonesca uit Panama, gegevens die werden gelekt naar de pers. Onder die Belgen bevinden zich Rijkste Belgen, adellijke families, artsen en apothekers, textielbaronnen, academici, mediafiguren en diamantairs, zo blijkt uit de eerst gegevens.
